Xorasan türkləri

İran İslam Respublikasında yaşayan bir çox Türk millətinin bir parçası da Xorasan türkləridir. Xorasan türkləri sıx halda Rezavi Xorasan, Quzey Xorasan və Gülüstan ostanında yaşamaqdadırlar. Xorasan türklərinin danışdığı dil türk dilidir və Oğuz yarımqrupuna daxildir. Türkmən və Azərbaycan dilləri arasında bir ləhcəyə sahib olan Xorasan türkcəsi Azərbaycan türkcəsinə daha yaxındır və müşkülsüz Azərbaycan türkcəsini anlayırlar.
Xorasan türkləri haqqında müxtəlif tədqiqatlar aparılıb. Tədqiqatçıların fikrincə Xorasan türkləri İran əhalisinin 1 faizdən çoxunu təşkil edir. Cavad Heyyətin kitabında sayıları 1,500,000 nəfər yazılıb, çox güman indi 2,500,000 nəfərdir. İranda son hesablamalarda 2,000 000 nəfər kimi göstərilir. Xorasan türklərinin dini İslam dinidir, şiədirlər. Xorasan Türkləri Azadşəhr, Əliabad, Kətul, Şirvan, Kəlat, Nimdəşt, Bəcnurd, İsfərayen, Nişapur, Cuveyn, Çağatay, Qocan, Dərgəz, Ramiyan şəhərlərində yaşayırlar. Professor Gerhard Dörfer Xorasan türklərinin nəslinin Səlcuqlular türklərindən olduğunu ve Toğrul bəylə İrana gəldiyini qeyd edir.
Nişapur Xorasan Türklərinin min illik yurdudur. Saz ustası Rza Nəcəfi deyir ki, Şimali Rezavi Xorasanda və Nişapurda yaşayanların hamısı türkdür. Mövlana Cəlaləddin Ruminin və Xorasanda doğulmuş İzzəddin Həsənoğlunun dili Xorasan Türkcəsidir.
Rza Nəcəfi deyir ki, Azərbaycan sazı ilə bizim sazın ferqi yox. Mahnılarımız, qoşqularımız eyni. Biz Azərbaycan türkü ilə Azərbaycani danışırıq.

Müəllif : Nicat Kamaloğlu