var olmaq/olmamaq – 있어요/없어요 (dərs 13)

Mövzu: var olmaq / olmamaq – 있어요 / 없어요

Bu dərsimizdə 있어요 [is-so-yo] ve 없어요 [op-so-yo] ifadələrini öyrənəcəyik.

İnsanlarla ‘var/yox’ haqqında danışmaq istədiyinizdə, ayrıca ‘var olmaq/yox olmaq’ haqqında danışmaq istədiyinizdə də bu ifadələrdən istifadə edə bilərsiniz.

있어요[is-so-yo] kelimesi 있다 [it-da] kökündən gəlir və var olan bir şeyi ifade etməyin ən asan yoludur.

Məsələn:
Buradayam. / Oradadır. / İndi evdəyəm.

Sahib olduğumuz (bir şey)(ya da hər hansı vəziyyətlərdən) bəhs edirsəniz, bu kəlmə ‘sahib olmaq’ mənasına gəlir.
Məsələn:
Bacım var.(bacıya sahibəm) / onun rəngli qələmləri var. və s.

Və 있어요 sözünün inkarı olan 없어요 [op-so-yo] kəlməsi də 없다 [op-da] kökündən gəlir. var olmağı deməyin bir neçə yolu olmasına baxmayaraq, istifadə edilən 있어요 ve cümləni inkara çeviren ‘Yox’,’Var olmama’ ifadəsi üçünsə Koreya dilində bu fel –> (없어요) olduğu üçün 있지 않아요 yada 안 있어요 demekdənsə 없어요 istifadə etmək daha məsədə uyğundur. (Növbəti dərsimiz də 지 아나요 ifadəsi haqqında öyrənəcəyik)
Nəticədə,
있어요 [is-so-yo] 없어요 [op-so-yo]

Məsələn:

있어요 [is-so-yo]

물 [mul] = Su / 친구 [çin-gu] = dost / 시간 [şi-gan] = zaman, vaxt
İsmin sonuna sadəcə 있어요 kəlməsini artırırıq.

1. 물 있어요. [mul is-so-yo] = Su var. / Suyum var. / (onların)Suyu var.

2. 물 있어요? [mul is-so-yo?] = Su var? / Suyunuz varmı? / (onların) Suyu varmı?

3. 친구 있어요. [çin-gu is-so-yo] = dostum var. /dosta sahibəm.

4. 친구 있어요? [çin-gu is-so-yo?] = dostun var? / dostu varmı?

5. 시간 있어요. [şi-gan is-so-yo] = vaxt var. / vaxtın var. / vaxtları var.

6. 시간 있어요? [şi-gan is-so-yo?] = vaxt var? / vaxtın varmı? / vaxtları varmı?

İnkar cümlə yaratmaq istədiyinizdə isə, 있어요 [is-so-yo] yerinə, sadəcə 없어요 [op-so-yo] kelimesini gətirin.

없어요 [op-so-yo]

1. 시간 없어요. [şi-gan op-so-yo] = vaxt yoxdur. / vaxtım yoxdur. / vaxtımız yoxdur.

2. 친구 없어요. [çin-gu op-so-yo] = dostum yoxdur.

Koreya dilində bu 있어요 və 없어요 kəlimələrinə əlavə sözlər artırmaqla fərqli ifadələr yaratmaq mümkündür.
재미 [ce-mi] = əyləncə
재미 + 있어요 = 재미있어요 [cemi issoyo] kəlməsi tamamilə ‘əyləncə vardır’ mənasına gəlir. Lakin ‘qəribə olmaq’ ya da ‘maraqlı olmaq’ mənasında istifadə edilir.
Bu ifadə arada heç boşluq olmadan yazılsa belə, iki söz olmasına diqqət etməlisiniz. Bunun belə olmasının səbəbi günlük istifadə edilən bir ifadə olmasıdır [qəlibləşib artıq]
Məsələn:
한국어 재미있어요! [Han-quq-oc e-mi-is-so-yo] = koreya dili əyləncəlidir./ maraqlıdır.