Get more stuff like this
Subscribe to our mailing list and get interesting stuff and updates to your email inbox.
Thank you for subscribing.
Something went wrong.
552-ci ildə Juanjuanların təsirindən çıxaraq Göytürk xaqanlığını yaradan Aşina boyundan olan türklər, daha sonra juanjuanları günbatarlardan tamamilə qovub çıxartdılar. Tarixin sonrakı axınlarında juanjuanlar Avar adı ilə tarixə düşürlər. Göytürk dövləti tezliklə ətrafdakı digər türk toplumlarını z təsir dairələrinə alırlar. Günbatardakı əsas rəqibləri Çini məğlub edib öz təsir dairələrinə salırlar. Xaqanlığın güney və günbatar sərhədlərində qonşu olduqıarı Ağ Hun dövləti əvvəlki kimi gücü olmasa da təhlükə yaradırdı. Kuşan və Ağ Hun dövlətlərini bir-birnə salan və onları zəiflədən fars- Sasani dövləti Ağ Hun dövlətini aradan qaldırmaq üçün göytürklərlə ittifaq bağladılar. Ağ Hun imperiyasını aradan qaldırdıqdan sonra Sasani dövləti öz vədini tam şəkildə yerinə yetirmədi. Göytürklər farslara Ağ Hun dövlətinə verdikləri vergini və Soqd vilayətini onlara vermələrini tələb etdilər. Bu farslarla savaşa səbəb oldu və göytürklər 571-ci ildə farsları məğlub edib Soqd vilayətinə yiyələndilər. Lakin tərəflər arasında razılıq əldə olundu. Sasani- Bizans müharibələri zamanı Sasanilər göytürklərlə yenidən ittifaq yaradıb Bizansa qarşı müharibəyə başladılar. Bizans özü üçün böyük təhlükə hesab etdikləri Göytürk xaqanlığı ilə diplomatik əlaqələr yaratdı. Sasanilər Bizansı məğlub etmək üçün türklərdən köməyə ümid edir, Bizans türk qüvvətlərindən sasanilərə qarşı istifadə etmək istəyirdi. Türk xaqanı isə sərfəli razılaşma ilə hər iki dövlətlə əlaqələr qurmaq və yeni ərazilər əldə etməyi düşünürdü. Göytürk Sasani ittifaqı növbəti dəfə yarandı. Ancaq farslar yenə də türklərə qarşı dürüst davranmadılar. Uşaqlıqdan at belində böyüyən, savaşmağı öyrənən türklər, günbatarlarda Bizans ordusunu darmadağın etdilər. Göytürk şahzadəsi Tamqan Şad Krıma hücum etdi və Krımı ələ keçirdi. Ancaq farsların xəyanət axını yarıda saxlamaq zərurəti yaratdı. Bu xəyanətdən hiddətlənən Göytürk xaqanı fars ərazilərinə daxil oldu. Sasniləri məğlub edən xaqan müharibəni uzun müddət davam etdirə bilmədi. Bunun səbəbləri: daxili çəkişmələr, Bizans və gündoğar sərhədlərdə Çinlə müharibələr idi. Göründüyü kimi Göytürk xaqanlığı gündoğarda olduğu kimi, günbatarda da böyük nüfuza malik olmuş və dönəmin ən güclü dövləti olmuşdur.
Türkologiya Araşdırma Mərkəzi
Yazar: Nağı Səfərtürk ( Nağıoğlu )
Mənə elə gəlirki İstəmi Yabqunun və Tonq Yabqunun bizans mənbələrindən adlarını da verərək və Tonq yabqunun bizansla birlikdə sasaniləri məğlub etməyindən yazsaydınız daha çox məlumat çatdırmış olardız.İstəmi yabqu Stembilis Dizoboulus Tonq Yabqu isə Ziebel adları ilə Bizans mənbələrində keçir.