Get more stuff like this
Subscribe to our mailing list and get interesting stuff and updates to your email inbox.
Thank you for subscribing.
Something went wrong.
Əfşar boyu Oğuz Elinin ən qüdrətli boylarından biridir. Oğuz Kağan dastanına görə Oğuzların 24 boyundan biri, Qaşqarlı Mahmudun məşhur əsəri “Divani-lüğət-it-Türk” -də təsvir olunan Oğuz boylarının isə altıncısıdır. Oğuz eli iki qola ayrılır. Bu qolların birinin adı “Boz-ox”, digərinin adı isə “Üç-ox”dur. Bu boy Oğuzun Boz-oxlar qolundan, Xaqanın oğlu Ulduz Xanın dörd oğlundan ən böyüyü olan Əfşarın soyundan gəlir. “Əfşar” sözü “çevik və vəhşi, ovuna həvəsli heyvan” anlamını daşıyır. Əfşar onqunu (əski türklərdə müqəddəs heyvan) Yazıcıoğluna görə qartala bənzəyən, amma daha kiçik və qəhvəyi rəngli bir quş, Əbulqazi Bahadur Xana görə isə cürə-laçın quşudur.
Onların “Kitabi Dədə Qorqud” dastanında keçən və “Oğuz eli” deyə bilinən Sırdərya bölgəsində yaşadıqları məlumdur. Əfşarların 1071-ci il Malazgird döyüşündən sonra Anadolunun türk yurdu halına gəlməsində Qayılar, Qınıqlar kimi ilk sıralarda yer aldıqları da bir gerçəkdir.
Onlar, türk ulusu içərisində sadəcə bir boy olduğuna baxmayaraq çox sıx olduqları üçün harada bir türk topluluğu varsa orada bir Əfşar türkü vardır. Əfşarlar Oğuzların İslamdan öncəki tarixində də əhəmiyyətli rol oynamış boylardan biridir.
Əfşarın uşağı şöhrətli gəzər,
Gördüyü düşmənin bağrını əzər.
On beş, iyirmi atlı bir ordu pozar,
Yenilməz qüvvəti, gücü Əfşarın.
Əfşarları yaşadıqları coğrafiyaya görə əsasən üç yerəayıra bilərik.
1) Anadolu Əfşarları
2) İran və Azərbaycan Əfşarları
3) Orta Asiya Əfşarları
Əfşarlar köçəri olduqlarına baxmayaraq öz adət-ənənələrini əsrlər boyunca yaşatmışlar. Ümumiyyətlə türk dilinin zəngin dillər sırasında olmasında köçəri Əfşarların böyük rolu vardır.
Əfşar Qaramanoğlu Məmməd Bəy:
“TÜRKCƏDƏN BAŞQA BİR DİL İSTİFADƏ OLUNMAYACAQDIR!”
Ankarada 113 Əfşar kəndi vardır. Təbriz isə Əfşarların ən sıx yaşadığı şəhərlərdən biridir. Elə bu üzdən Təbrizə bəzən “Şəhri-Əfşar” da deyirlər.
Əfşarlar Anadoluya Səlcuqlar qurulandan sonra Qınıqlar ilə birlikdə gəlmişdir.
Quranı ilk türkcəyə çevirən və türkcəni ilk rəsmi dil elan edən də Əfşarlı Qaramanoğullarıdır. Səfəvi dövlətini quran yeddi türk boyundan biri, Səfəvilərdən sonra isə İranı idarə edən ikinci boydur.
Türkologiya Araşdırma Mərkəzi
Yazar: İlkanə Türksoy Şadıoğlu
