Təhsilimizdəki problemlər

Hər bir ölkədə olduğu kimi Azərbaycanda da təhsildə müəyyən problemlər vardır.Bu problemlərdən biri və başlıcası məktəbəqədər təhsilə cəlb olunma səviyyəsinin aşağı olmasıdır.Keçən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində ölkəmizdə baş verən köklü ictimai-siyasi dəyişikliklər nəticəsində mövcud sosial-iqtisadi infrastrukturun dağılması məktəbəqədər təhsil sisteminin nəzərəçarpacaq dərəcədə aşağı düşməsinə səbəb olmuşdur.Həmin dövrdə ölkə iqtisadiyyatının iflic vəziyyətinə düşməsi, əhali arasında kütləvi işsizlik və büdcə gəlirlərinin kəskin azalması bu sahənin fəaliyyətinə mənfi təsir göstərmiş, onun tənəzzülə uğrama meyllərini gücləndirmişdir.Son 15 ildə Azərbaycanın müxtəlif bölgələrində 85 məktəbəqədər təhsil müəssisəsi bağlanmışdır ki, onlarında 45-i Bakı şəhərinin payına düşür.Məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin sayının azalmasının səbəblərindən biri də ölkədə gedən müharibə nəticəsində 242 məktəbəqədər müəssisənin işğal bölgələrində qalması və dağıdılmasıdır.
Hazırda ölkə üzrə məktəbəqədər müəssisələrə uşaqların cəlb edilməsi ümumilikdə 19,6%, şəhər yerlərində 27,6%, kənd yerlərində isə cəmi 8,6 % təşkil edir ki, bu da müvafiq göstəricinin 60-90% təşkil etdiyi qabaqcıl ölkələrlə müqayisədə xeyli aşağıdır.Sağlamlıq imkanları məhdud məktəbəqədər yaşlı uşaqların xüsusi müəssisələrə cəlb olunması daha aşağı vəziyyətdədir.Belə uşaqların sayı 6000-dən artıq olduğu halda, onların yalnız 500 nəfəri (8,3%)məktəbəqədər xüsusi təhsillə əhatə olunmuşdur.
Araşdırmalar göstərir ki,ölkənin kənd yerləri üzrə 130 məktəbəqədər müəssisəsi yararsız binalarda yerləşir.70%-dən artıq müəssisənin əsaslı təmirə,20%-nin cari təmirə ehtiyacı vardır.
Məktəbəqədər təhsil müəssisələrində təlim-tərbiyə işlərinin təşkilində mövcud olan çatışmazlıqlar nəticə etibarı ilə uşaqların ibtidai məktəbə hazırlıq səviyyəsinin aşağı düşməsində özünü göstərir.Peşəkar pedaqoji kadrların çatışmaması,çoxvariantlı alternativ proqramların, metodik işləmə və vəsaitlərin olmaması, əyani vəsaitlərin, illustrasiyalı kitab və təlim vəsaitlərinin, didaktik matetialların və təlimin texniki vasitələrinin qıtlığı və günün tələbləri səviyyəsində olmaması məktəbəqədər müəssisələrdə təlimə məzmunca mənfi təsir göstərən başlıca amillərdir.Nöqsan və problemlərin aradan qaldırılması üçün xüsusi Dövlət proqramı hazırlanmışdır.
Sözü gedən problemin müxtəlif həlli yolları vardır:Məktəbəqədər təhsilin əhatə dairəsinin genişləndirilməsi və aztəminatlı ailələr üçün məktəbəqədər təhsil xidmətlərinin gerçəkləşdirilməsi;uşaqların fiziki,əqli,psixoloji inkişaf yollarında yeni təcrübələrin öyrənilməsi və tətbiq edilməsi;məktəbəqədər təhsil müəssisələrinin peşəkar pedaqoji kadrlarla təmin olunması;vətəndaşların, qeyri-dövlət qurumlarının,işgüzar dairələrin bu sahəyə diqqətinin artırılmasına nail olunması və s.
Digər problemlərdən biri isə peşə ixtisası müəllimlik olan şəxslərin digər fərqli peşələrlə məşğul olmasıdır.Bunun əsas səbəbi həmin şəxslərin öz peşələrinə maraqsız olması və bu peşəni davam etdirməməsidir.Bəzi şəxslər isə bu peşədən gələn gəlirin çox az olması səbəbini irəli sürməsidir.Bir müəlimlik ixtisasında təhsil alan şəxs olaraq,bu peşənin müqəddəs olduğunu vurğulamaq istərdim.İstəklərimdən biri isə bütün təhsilimi başa vuraraq,hər hansı uzaq rayon və ya kəndlərin birində və yaxud düşmənlə sərhəd olan regionlarımızdan birində müəllimlik etməkdir.Həmin ərazidəki şagirdəri təhsilə cəlb etmək və onlarda oxumaq istəyi yaratmaqdır.