Taclı şahzadə – Fərəh Pəhləvi

Dünya tarixini dəyişən,tarixdə öz izlərini qoymuş güclü qadınlar çoxdur.Bu dəfə güclü,eyni zamanda çox zərif bir xanım haqqda danışmaq istəyirəm.Bu xanım ötən əsr İran tarixində mühüm yer tutan və hal-hazırda da böyük maraq dairəsində olan Fərəh xanımdır.Elə mənim özümün də Fərəh Pəhləviyə rəğbətim böyükdür.Əslən Azərbaycan türkü olan bu xanımı İran tarixində fərqləndirən əsas xüsusiyyət – o İran tarixində ilk taclı şahzadə idi..Elə bu səbəbdən də məqalənin adını onun bu fərqli xüsusiyyəti ilə adlandırıram və yazımı davam edirəm..
Ailəsinin tək övladı olan Fərəh xanımı mənə daha yaxın edən bir xüsusiyyəti də var idi.Bu onun soyadına bağlılığı idi.Heç vaxt soyadından – Diba soyadından imtina etməyəcəyini söyləsə də,bu istəyi reallaşmır.Təbiidir ki,İran səltənətinin varisi ilə ailə həyatı quran biri qarşı tərəfin soyadını qəbul etmək məcburiyyətində qalacaqdı..Və belə də oldu..Azərbaycan türkü olan Fərəh xanım Pəhləvilər sülaləsinin soyadını qəbul edir..Özündən 16 yaş böyük şahla ailə quran Fərəh Rza şahın üçüncü xanımı idi..
Zabit ailəsində böyüyən Fərəh xanım atasını itirdikdən sonra illərlə yaşadığı evi tərk etmək məcburiyyətində qalmışdır. Fərəh xanım o dövr Şərq dünyası üçün çox irəliyə getmiş,heç kəsə bənzəməyən ideal qadın obrazı idi. Fərəh Avropa mədəniyyəti görmüş biri idi..Tehranda təhsil almaqla kifayətlənməmiş,Parisə qədər məsafə qət edərək öz amalları uğrunda daim mübarizə aparmışdır.Qərbdə gördüyü yenilikləri İran həyatına daxil edən Fərəh xanım ölkə qadınlarına bir sıra hüquqlar verilməsinə,qadınların təhsil almasına,gündəlik həyatda fəal olmasına səbəbkar olmuş bir şəxs idi.Şübhəsiz ki,günümüzdə də İran qadınları öz sözünü deyə bilirsə və digər Şərq ölkələrindən fərqli olaraq əzilməyinə yol vermirsə bunu Fərəh xanıma borcludur.
Şahbanu olduğu dönəmdə Fərəh xanımın SSRİ-yə səfəri baş tutmuşdur.Və əlbəttə ki,həmşəriləri ilə görüşmək üçün Azərbaycana da təşrif buyurmuşdur. 🙂 Bir neçə gün öncə bir məqalə çıxdı qarşıma..Məqalədə Fərəh xanımın SSRİ-yə səfərindən danışılır və deyilirdi ki,Fərəh xanıma Nikolayın iş masası,taxtı göstərildi.Bildirildi ki,Nikolay bu otaqda əyləşib,bu masada yemək yeyib,gününü burada keçirib və s.Lakin,Fərəh bundan nəticə çıxarmadı..Bu fikirlə qətiyyən razı deyiləm.Fərəh xanımın xalqın sərvətini mənimsəyən,insanları geriyə salan biri kimi tanıdılmasının,tarixə belə həkk edilməsini istəmirəm..Xanım ölkə qadınlarını,cəmiyyətin düşüncəsini bu qədər irəliyə apardığı biri olduğu halda ona belə “dəyər“ verilməsi acınacaqlı haldır.
Həyatındakı bütün gözəlliklərə,xoş anlara baxmayaraq, Fərəh xanımın taleyi heç də mükəmməl olmadı.Vətənindən ayrı düşməyə məhkum olmuş xanım valideyn üçün ən ağır bir sınağı keçdi..Övlad itkisi..Fərəhin dörd övladından ikisi intihar etmiş və hal-hazırda varis olaraq tək oğlu həyatda qalmışdır..Əsrarəngiz şahzadə hal-hazırda qürbətdə – ABŞ-da yaşayır..Çoxları onun başına gələnləri öz günahı hesab edir və əvvəlki səhvlərinin nəticəsi olaraq görür..Lakin,şahzadə və ya adi vətəndaş olmasından asılı olmayaraq,hər birimiz gələcəkdə bizi nələrin gözlədiyindən xəbərsizik..

Müəllif : Fəridə Həmidzadə