Say sistemləri – yerli koreyaca saylar (dərs 18)

Mövzu: Say sistemləri – yerli koreyaca saylar)

Bir əvvəlki dərsimizdə say bəhsində koreyalıların iki say sistemindən istifadə etməsindən bəhs etmiş və çincə-koreyaca və yerli koreyaca say sistemi deyə ayrım etmişdik. Həmçinin keçən dərsimizdə çincə-koreyaca say sistemi haqqında da öyrənmişdik. Bu gün isə yerli koreyaca say sitemindən bəhs edəcəyik.

1 하나 [ha-na]
2 둘 [dul]
3 셋 [set]
4 넷 [net]
5 다섯 [da-sot]
6 여섯 [yo-sot]
7 일곱 [il-gop]
8 여덟 [yeo-deol]
9 아홉 [a-hop]
10 열 [yol]

11’dən 19’a qədər öyrənmək asandır. Sadəcə 10 sayını ve arxasına başqa bir say artıraraq söyləyirik.
Məs:
열 (10) + 하나 (1) = 열하나 [yol-ha-na] (11)
열 (10) + 아홉 (9) = 열아홉 [yol-a-hop] (19)

Yuxarıdakı 11-dən
19-a qədər olan qayda eyni şəkildə 21-29, 31-39, 41-49, 51-59 kimi saylarda da tətbiq edilir.
İndi isə digər onluq sayların neca yazılıb oxunduğuna baxaq.

20 스물 [sı-mul]
30 서른 [so-rın]
40 마흔 [ma-hın]
50 쉰 [swin]
60 예순 [ye-sun]
70 일흔 [i-rın]
80 여든 [yo-dın]
90 아흔 [a-hın]

Burda diqqətli olmamız gərəkən mövhum isə əvvəl öyrəndiyimiz çincə-koreyaca saylarla bu gün öyrəndiyimiz yerli koreyaca sayların istifadəsində çox bəlli olacaaq qədər böyük fərqlər vardır.
Lakin 100, 1000, 10000 və bunun kimi daha böyük rəqəmlər üçün yerli koreyaca saylar isyifadə edilməz. Sadəcə çincə-koreyaca saylardan istifadə olunur. Belə ki, çincə-koreyaca saylarındakı 100 백 [bek]’dir. .Ve yerli koreyaca sayılarını istifadə etməyiniz lazm olsa belə bu kəliməni istifadə etməliyik.
Və 101,102 ve bunun kimi digər rəqəmləri söyləməli olduğumuzda bu iki sistemi birləşdirmək lazmdır.

101 = 백 [bek / 100-çincə-koreyaca] + 하나 [ha-na / 1- yerli koreyaca]
205 = 이 [i / 2-çincə-koreyaca] + 백 [bek / 100-çincə-koreyaca] + 다섯 [dasot / 5-yerli koreyaca]

Bu dərsimizdə həmçinin yaşımızı koreyaca necə söyləyəcəyimizi öyrənəcəyik.
Yaş söyləməyin də iki yolu vardır. Ancaq biz bu dərsimizdə gündəlik istifadə edilən üsula nəzər salacayıq.
Yaşımızı söyləyərkən yaşımızı göstərən sayə (yerli koreyaca) söyləyib sonuna 살 [sal] artırılır.
Qeyd: 1, 2, 3, 4 ve 20 sayları bir isimdən əvvəl şəkil dəyişir və aşağıdakı formaya düşürlər:

1 하나 [ha-na] –> 한 [han] 살
2 둘 [dul] –> 두 [du] 살
3 셋 [set] –> 세 [se] 살
4 넷 [net] –> 네 [ne] 살
(…)
20 스물 [sı-mul] –> 스무 [sı-mu] 살
21 스물 [sı-mul] –> 스물한 [sı-mul-han] 살

İndi isə yaşımızı söyləyib sonuna 이에요 [i-e-yo] artırıq.

열 살이에요. On yaşındayam.
스무 살이에요. Yirmi yaşındayım.
스무세 살이에요. İyirmi üç yaşındayam.
서른 살이에요. Otuz yaşındayam və s.

Aşağıda yerli koreyacadakı 1-dən 100-ə qədər 살 [sal] yaş say göstəricisi artırılmış saylar vardır.

한 살 (1), 두 살, 세 살, 네 살, 다섯 살, 여섯 살, 일곱 살, 여덟 살, 아홉 살, 열 살 (10), 열한 살 (11), 열두 살, 열세 살, 열네 살, 열다섯 살, 열여섯 살, 열일곱 살, 열여덟살, 열아홉 살, 스무 살 (20), 스물한 살 (21), 스물두 살, 스물세 살, 스물네 살, 스물다섯 살, 스물여섯 살, 스물일곱 살, 스물여덟 살, 스물아홉 살, 서른 살 (30), 서른한 살 (31), 서른두 살, 서른세 살, 서른네 살, 서른다섯 살, 서른여섯 살, 서른일곱 살, 서른여덟 살, 서른아홉 살, 마흔 살 (40), 마흔한 살 (41), 마흔두 살, 마흔세 살, 마흔네 살, 마흔다섯 살, 마흔여섯 살, 마흔일곱 살, 마흔여덟 살, 마흔아홉 살, 쉰 살 (50), 쉰한 살(51), 쉰두 살, 쉰세 살, 쉰네 살, 쉰다섯 살, 쉰여섯 살, 쉰일곱 살, 쉽여덟 살, 쉰아홉 살, 예순 살 (60), 예순한 살 (61), 예순두 살, 예순세 살, 예순네 살, 예순다섯 살, 예순여섯 살, 예순일곱 살, 예순여덟 살, 예순아홉 살, 일흔 살 (70), 일흔한 살 (71), 일흔두 살, 일흔세 살, 일흔네 살, 일흔다섯 살, 일흔여섯 살, 일흔일곱 살, 일흔여덟 살, 일흔아홉 살, 여든 살 (80), 여든한 살 (81), 여든두 살, 여든세 살, 여든네 살, 여든다섯 살, 여든여섯 살, 여든일곱 살, 여든여덟 살, 여든아홉 살, 아흔 살 (90), 아흔한 살 (91), 아흔두 살, 아흔세 살, 아흔네 살, 아흔다섯 살, 아흔여섯 살, 아흔일곱 살, 아흔여덟 살, 아흔아홉 살, 백 살 (100)