Get more stuff like this
Subscribe to our mailing list and get interesting stuff and updates to your email inbox.
Thank you for subscribing.
Something went wrong.
Sözlərin yazılışı və deyilişi barədə dərslərimizi sizinlə paylaşdıq.Bəs sözlərin düzgün deyilişi nədən asılıdır? Sözlərin düzgün tələffüzü vurğudan (ударение) asılıdır.Rus dilində vurğu sözlərdə müxtəlif hecalara düşə bilər. Başqa sözlə desək, rus dilində vurğu müstəqildir, onun bu və ya digər hecaya düşməsi xüsusi qanunlarla müəyyənləşmir. Məsələn, hərəsi üç hecadan ibarət olan:
золото sözündə vurğu birinci hecaya,
дорога sözündə ikinci,
молоток sözündə isə üçüncü hecaya düşür.
Rus dilində vurğunun bir xüsusiyyəti də ondan ibarətdir ki, eyni mənalı sözlərdə qrammatik formanın tələbinə görə vurğu bir hecadan başqa hecaya keçə bilər. Bu vurğunun yerdəyişməsidir. Müqayisə edək, гора sözündə vurğu sonluğa düşür, bu söz adlıq halın təkindədir; горы—sözündə isə vurğu birinci hecadadır, adlıq və təsirlik halların cəm şəklidir; eləcə də город—adlıq halın təki, горада—adlıq hal və təsirlik hallarının cəmidir.
Vurğu bir hecadan başqa hecaya keçərkən sözün mənası da dəyişə bilər. Belə sözlər omonim sözlərdir. Omonim sözlər— şəkilcə eyni, mənaca müxtəlif sözlərə deyilir. Məsələn, замок (qala, saray, qəsr), замок (kilid, qıfıl), мука (əzab, əziyyət, işgəncə)—мука (un), атлас (coğrafiyada)—атлас (atlas parça) və s.
Adətən vurğu birhecalı köməkçi sözlərin üzərinə düşmür. Lakin bəzən bir hecalı predloqlar (önşəkilçilər) və не ədatı vurğu ilə tələffüz olunur. Bu halda həmin predloq və ya ədatdan sonra gələn müstəqil söz öz vurğusunu itirir. Məsələn, сестры не было дома. Брат не дал мне книги. Учитель дал задание на дом. Мать взяла ребенка на руки.
Sözün tərkibində ё varsa, həmişə vurğuludur və vurğu işarəsi bu hərfin üzərinə qoyulmur.
Bəzən sözlər iki cür vurğu ilə tələffüz oluna bilər: далеко—далёко, звезда—звёзды.
Gördüyünüz kimi, rusca tələffüzdə vurğunun böyük rolu vardır. Siz verilmiş sözləri düzgün tələffüz etmək üçün həmin sözlərin üzərində qoyulmuş vurğuya əsaslanmalısınız. Rusca şifahi nitq vərdişlərinə yiyələnməkdə vurğunun yerli-yerində işlədilməsi əsasdır. Bəs qalan sözlərin düzgün tələffüzünü haradan öyrənməli? hər şeydən əvvəl, çalışın ki, sizdə bu lüğətlər olsun: «Русско-азербайджанский словарь», словари русского языка, орфографические словари, словари правильного произношения слов.
Lüğət:
ненавидеть – nifrət etmək
несколько – bir qədər
низкий – aşağı
никогда – heç vaxt
новость – xəbər
нож – bıçaq
нос – burun
ночевать – gecələmək
