Get more stuff like this
Subscribe to our mailing list and get interesting stuff and updates to your email inbox.
Thank you for subscribing.
Something went wrong.
Ötən dərslərimizdə nitq hissələri barədə danışmışdıq.Bu gün isə növbəti nitq hissəsi olan fel barədə ilkin məlumatı nəzərinizə çatdıracağıq.Hərəkət bildirən nitq hissəsi olan fellə-rin qrammatik forma və əlamətlərindən danışarkən tərz kateqoriyası xüsusilə aydınlaşdırıl-malıdır.
İlk növbədə “Tərz kateqoriyası nə deməkdir?“sualına cavab tapaq.Rusca nitq vərdişləri-nin inkişafında bu kateqoriyanın köməyi nədən ibarətdir?
Tərz kateqoriyası (категория вида) dedikdə, hərəkətin zaman daxilində bir proses kimi necə keçdiyi nəzərdə tutulur.
Rus dilində işlənən bütün fellər iki tərzə bölünür: bitmiş tərz (совершенный вид) və bitmə-miş tərz (несовершенный вид).
Bitmiş tərz felləri hərəkətin daxili hüdudunu (внутренний предел), həddini, həmin hərəkətin qurtardığını, nəticəsini bildirir.
Bitmiş tərz felləri başlanğıc, yəni məsdər formada (неопределенная форма глагола) что сделать? sualına cavab verir. Məsələn, что сделать?—рассказать, решить, прыгнуть.
Fellər bitməmiş tərzdə isə hərəkətin səddini, nəticəsini deyil, onun davamiyyətini və ya təkrarlığını (длительность или повторяемость) bildirir. Belə fellər məsdər formada что делать? sualına cavab verirlər. Məsələn, что делать—рассказывать, решать, прыгать.
Bitmiş tərz felləri yalnız iki zaman formasında işlənir:
Keçmiş zaman (прошедшее время) və sadə gələcək zaman (простое будущее время). Məsələn:
Фарид написал (что сделал?) письмо (прош. время).
Фарид напишет (что сделает?) письмо (будущее простое время).
Bitməmiş tərz felləri hər üç zamanda nitqdə təzahür edə bilər: keçmiş zaman, (прошедшее время) indiki zaman (настоящее время) və mürəkkəb gələcək zaman (сложное будущее время). Məsələn:
Азер читал (что делал?) стихи Мамеда Араза (прош. вр.),
Азер читает (что делает?) стихи Мамеда Араза (наст, вр.)
Азер будет читать (что будет делать?) стихи Мамеда Араза (будущ. сложное зремя).
Yeni sözlər:
До свидания! – Görüşənədək!
дочь – qız övladı
древний – qədim
друг – dost
другой – digər
дружба – dostluq
дружить – dostluq etmək
думать/подумать – düşünmək
дядя – əmi,dayı
