Qardaş gəlişinin sevinci

Qardaş gəlişinin sevinci

Birinci Dünya savaşı illərində Türkiyə cəbhəsindən də rusların lehinə bir xəbər gəlmirdi. Üstəlik, qışda bizi sevindirən, ancaq bizim milliyyətcə rus olan müdir müavinimiz Yastrebovu dəli edən bir xəbər gəldi. O vaxtdan Yastrebov elə hey mənə sataşırdı: “Sizin türkləri məğlub edəcək, İstanbulu alacağıq…”Mən də uşaq ağlımla ona qəzəblənərək: “Hə… ə… alarsız! Hələ bir az gözləyin, türklər necə zəfərlər qazanacaq”- deyə Yastrebovla mərcə girərdim.

Belə söhbətlərimizin birinin əsnasında Yastrebov yenə də mənə sataşdı: “Mənim dediyim olarsa, sən mənə bir kilo şokolad alacaqsan. “Mən də onu cavabsız qoymadım: “Mənim dediyim də olarsa, siz mənə bir kilo şokolad alacaqsınız.” – dedim.

Halbuki, nə qədər mənasız bir söhbət olduğunu sonradan anladım, ancaq artıq olan olmuşdu. Uşaqlıq!..

Tiflisin soyuq bir qış səhəri türk dostlarımdan Abbas-Əli Kazım gəldi və məni qucaqlayıb, öpərək: “Gözün aydın, qardaşlarımız Sarıqamışı aldılar!..” – dedi.

– Haradan öyrəndin bunu, qəzetlər axı heç nə yazmır – deyəndə, cibindən “Molla Nəsrəddin” jurnalını çıxardı.

– Bax gör nə yazır” – dedi: “Ey camaat! Bilməzsiniz başıma gələni. Mənim bir qələmim vardı, özü də sarı qamışdan. Bu gün yazarkən sındı… “Ah, Sarıqamış, vah Sarıqamış..”

O gün biz türklər bayram etdik, ruslar isə çox narahat oldular. Dostlarımın dediyinə görə, şəhərdə, xüsusən də, zabit ailələri arasında, böyük bir təlaş, narahatçılıq varmış. Hamısı: “Türklər gəlir…” deyə, Qafqazı tərk etməyə hazırlaşırmışlar. Səhəri gün tezdən müdir müavini Yastrebov bizi zala yığdı və dərslərin dayandığını dedi; təhlükə var deyə, litseyimizin yataqxana hissəsi Şimali Qafqaz Stavropol litseyinin binasına köçürüləcəkmiş. İndi hamı evinə gedə bilər. Yola icazə kağızını növbətçi müəllim verəcək. Dərslərin Stavropolda nə vaxt başlayacağını ayrıca bildirəcəkdilər.

Bunları həyəcanla başa saldıqdan sonra Yastrebov öz otağına getmək üçün yanımızdan uzaqlaşdı. Mən arxasınca qaçdım və dəhlizin başında ona çatıb: “Necə, şokoladı mənmi qazandım?” – deyəndə, Yastrebov dayandı, qızardı və mənə baxaraq: “Xain! Sinəmizdə ilan bəsləyirik!” – deyə qışqırdı.

Ətrafıma yığışan türk yoldaşlarım Yastrebovu sakitləşdirərək: “Uşaqdı, sizinlə zarafat edirdi” – deyə, onu uzaqlaşdırdılar. Sonra məni əhatəyə alaraq: “Sən əməlli-başlı uşaq imişsən. Allah bəlasını versin bu rusların, heç düşünmədinmi ki, başına nə oyun açarlar…

Nəyinə lazım, hissini içində saxla, əlbət bir gün gələr, açıq-aşkar sevinərik…” Yoldaşlarımın dediklərinin doğru başa düşdüm, amma o, namussuz Rus xəfiyyəsində çoxdandı heyfim vardı.

Bir dəfə teleqramla evdən pul istədim. Ertəsi gün Tiflisdən gedirdim. Artıq buradakı təhsilim sona çatmış, yenisinə, daha doğrusu, axırıncı sinfin son üç ayını Stavropol şəhərində yerləşən yataqxanalı litseydə davam etdirəcəkdim.

Bakıya gəldiyim vaxt türklərin üzü gülürdü. Fəqət bu gülüş təəssüf ki, uzun müddət davam etmədi. Mən Stavropol litseyinə çatdıqdan sonra Sarıqamış fəlakətini eşitdim. Gecə yerimə girəndə hirsimdən ağladım. Niyə Allah bizə kömək etmir deyə… Yaradana yalvardım: ” – Nə olar, sən bizə kömək et, qurtar bizi ruslardan…”

Əziz Alpoud “Həyatımın hekayətləri”