Qarabağ münaqişəsinin həllində ikili standartlar

Ermənistanın Azərbaycan və Türkiyə ilə əlaqələrini normallaşmasına mane olan əsas faktor üzərlərinə barışdırıcı missiyanı götürən ATƏT-in Minskqrupu dövlətləri Rusiya, ABŞ ən əsası da Fransanın son dərəcə riyakar münasibətidir. Keçmiş dövrlərdə olduğu kimi müasir dövrümüzdə də bu dövlətlər yalnız öz mənafelərini düşünürlər. SSRİ dağılandan və soyuq müharibə başa çatandan sonra demək olar ki, Rusiya Qafqazda və Mərkəzi Asiyadanəzarətiələ aldı, bu isə ABŞ üçün heç də arzuedilən bir hal deyildi .
Rusiya isə öz növbəsində necə deyərlər dünya ağalığına çalışır, ondan güclü bir dövlətin olmasını heç cür qəbul edə bilmir. Rusiya buna yalnız bir yolla nail ola bilərdi ; siyasi qeyri sabitlik, arasıkəsilməz iqtisadi gerilik və region dövlətləri arasında düşmənçilik. Elə dağlıq Qarabağ problemi də bu siyasətin bir parçasıdır.
İqtisadi sərf eləməsədə bu siyasətin həyata keçirilməsi Rusiyaya milyonlarla rubl hərbi yardım hesabına başa gəlir. Rusiyanın bu dəstəyinin müqabilində isə Ermənistan rus ordusunun Dağlıq Qarabağda yerləşdirilməsinə razılıq vermişdir. Bu razılaşma isə rəsmi şəkildə 2001-ci ildə Ermənistan parlamenti tərəfindən təsdiq edilmişdir.
Rusiyanın himayəçiliyivə dəstəyi Ermənistanın sülh prosesində destruktiv hərəkətlərinə, həmçinin sərhəd boyu və cəbhə xəttində gərginliklərə gətirir çıxardır. Ermənistanın beynəlxalq qanunlara saymasızlıqla yanaşması – Rusiyanın qoruyucu çətirinə arxalanması ilə bağlıdır.
Hal-hazırda isə Rusiyaya rəqib olan, Rusiyanın Qafqazda və Mərkəzi Asiyada “at oynatmasının” qarşısını ala biləcək yeganə güc isə ABŞ-dır. Ermənistan bu yolda Amerika üçün əlverişli vasitə ola bilər.Buna görədə Ermənistanda hər vasitələrlə (əsasən “demokratiyanın ixraci” ilə) mövqeyini gücləndirməyə çalışır.
Yeri gəlmişkən onu da qeyd edək ki ABŞ-da erməni lobbisi olduqca güclüdür. Onların sayı təxminən 800000-dir Buna görədə ABŞ höküməti bu erməni lobbisinin istəklərini asanlıqla rədd edə bilməz .Ermənilər bu lobbinin sayəsində öz “genosidlərini” rəsmi olaraq Amerikanın bir sıra ştatlarında tanıtmış, hətta bu “genosidinə” heykəl də qoymuşlar.
1992-ci il Qarabağ müharibəsi zamanı ABŞ Ermənistanın dəstəyini qazanmaq üçün Azərbaycana olan bütün dəstəyi kəsir. Amma Amerikanın dəstəklədiyi demokratik dəyərlərə, beynəlxalq və insan hüquqlarına görə hər şey əksinə olmalı idi, təcavüzkar olan Ermənistan cəzalandırılmalı idi. Lakin az sonra ABŞ öz mövqeyini asanlıqla dəyişdi.Bu mövqe dəyişməsinə öz mənafeyi səbəb idi.Belə ki, ABŞ Azərbaycan neftinin strateji əhəmiyyətinə də diqqət yetirməyə məcbur oldu. Prezident Corc Buşun şəxsi təşəbbüsü ilə bu qadağa (907-ci düzəliş) müvəqqəti olaraq dayandırıldı. Lakin ikili standartlar göstərən ABŞ Ermənistanın Azərbaycana təcavüz siyasətinə baxmayaraq günümüzdə də Ermənistana böyük məbləğdə xarici yardımın ayrılmasını davam etdirir. Qeyd edək ki ABŞ -ın ən çox xarici yardımını alan İsraildən sonra ikinci dövlət Ermənistandır.
Ermənistanın ABŞ və Rusiyan dəstəyindən danışarkən mütləq Fransanın da adını qeyd etməliyik.
Fransanın bu regionda iqtisadi marağının olmamasına baxmayaraq oda bir tərəfli mövqe nümayiş edərək özünü ermənilərin bir nömrəli müdafiəçisi hesab edir.Fransa bu həmrəyini“genosidin” tanınmasında və hətta erməni “şəhidlərinə” abidə qoyulması kimi hadisələrdə göstərir.
Fransanın məqsədi “genosidi” dünyada tanıtmaqla Türkiyənin Avropa Ittifaqına daxil olmasına əngəl olmaqdır. Bələ bir nəticə ortaya çıxır ki, Ermənistan və onun qonşuları arasında kök salmış nifaqı sülh yolu ilə həll edilməsində Fransadan hansısa müsbət mövqe gözlemek sadecə sadelövhlükdür.
Ermənistan Respublikasının ABŞ, Rusiya və Fransa kimi aparıcı dövlətlərdən maddi,mənəvi,diplomatik dəstək aldığını nəzərə alsaq, Ermənistanın bu məsələnin həllində olduqca pozucu mövqedə dayanması normal haldır.
Həmçinin Dağlıq Qarabağın sülh yolu ilə geri qaytarılmasında daha bir maneə maneə Ermənistanın daxilində qabarıq şəkildə kök salmış türk kinidir. Lakin Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir.
Həmçinin Azərbaycan Respublikası erməni tecavüzü zamanı qaçqın düşmüş Dağlıq Qarabağın azərbaycanlı əhalisinin Qarabağa və digər Azerbaycan torpaqlarına qaytarılmasını yuxarıda adları çəkilən dövlətlərdən və bütün dünya ictimayyətindən qəti şəkildə tələb edir və əgər bu tələb tezliklə yerinə yetirilməsə Azərbaycan Respublikası suveren hüquqlarından istifadə edərək torpaqlarını geri qaytarmaq gücündədir. Bunu günü-gündən inkişaf eden Azərbaycan Respublikasının iqtisadi və herbi gücü, sübut edir.

Türkologiya Araşdırma Mərkəzi
Yazar: Zülfiyyə Hüseynova