Monqolların ikinci yürüşü və Azərbaycanın işğalı. (29-cu dərs)

Monqolların ölkəmizə basqınları davam edirdi..1231-ci ildə monqol qoşunları Çormoğon noyonun başçılığı ilə bir daha Azərbaycana daxil oldular..Əhalinin ciddi müqavimətinə baxmayaraq Marağa şəhəri ələ keçirildi,Təbriz isə mühasirəyə alındı.Təbriz əyanları qiymətli hədiyyələrlə şəhələrini talandan xilas etsələr də,bir çox adlı-sanlı sənətkarının Qaraqoruma aparılmasının qarşısını ala bilmədilər. 1235-ci ildə monqollar Gəncədə ciddi müqavimətlə qarşılaşdılar.Monqolların bu yürüşünü görən Gəncəli Kirakos yazırdı ki,monqollar şəhəri almaq üçün qalaları dağıdan qurğulardan istifadə edirdilər.Bunun nəticəsi olaraq bütün şəhər divarları uçuruldu.Ancaq bu olaylardan sonra da düşmən bir həftə şəhərə daxil olmağa cəsarət etmədi. Əhalinin bir hissəsi isə düşmənin əlinə keçməmək üçün evlərini və ailələrini yandırdılar.Düşmən şəhərdə böyük qətliamlar törətdi.Gəncə dörd il dağılmış vəziyyətdə qaldı.Yalnız 1239-cu ildə şəhərin yenidən qurulması haqda fərman verildi.Gəncədən sonra Şəmkir,Tovuz,Bakı uğrunda qanlı döyüşlər getdi.Lakin,onlar da düşmən tərəfindən zəbt edildi. 1239-cu ildə Dərbəndin tutulması ilə Azərbaycan monqollar tərəfindən işğal edildi.

1239-cu ildən 1256-cı ilədək keçən zaman ərzində Azərbaycan Ali Monqol xaqanının təyin etdiyi canişinlər tərəfindən idarə edilirdi.Monqollar tutduqları ərazilərdə yerli dövlətçilik sistemlərini məhv etmişdilər.Monqol basqınlarından ağır zərbələr alan Şirvanşahlar isə öz varlıqlarını çətinliklə qoruyub saxlamağa çalışırdılar.O da maraqlıdır ki,1225-ci ildə Şirvanşah Fəribürzün adından kəsilən pulların üzərində onun öz adı və ləqəbi “əl-Malik”,1226-1242-ci illərdə kəsilən pulların üzərində isə onun adı və ləqəbi ilə yanaşı,Bağdad Xəlifəsinin adı da göstərilmişdir.Fəribürzün oğlu,1244-cü ildə taxta çıxan II Axsitanın hakimiyyətinin ilk illəri ilə bağlı Zəkəriyyə Qəzvini yazırdı: “Şirvan müstəqil vilayətdir.Sahibi isə Axsitandır.”