Gənc yazar Məlik Rza ilə müsahibə

Müsahib Məlik Rza “Sonuncu Əsr Hekayə müsabiqəsinin”qalibi, “Sonuncu Əsr Hekayələri” kitabında yerləşən – “Xudafərin Körpüsü”,”Qafqaz cəbhəsində ölmək” hekayələrinin müəllifi

İlk dəfə nə vaxt hekayə yazmaq fikrinə düşdünüz? Sizi nə ilhamlandırdı?

İlk cəhdlərim yanvar ayından başladı.Zamanla bu cəhdlərin xarakteri ciddiləşdi.İyun ayında,bu ciddiyət özünün pik nöqtəsinə çatdı.Mən “ilham” anlayışını qəbul etmirəm.Gündüzlər,düşüncələrimiz səthi olur və emosiyalarımız kütlə içərisində parçalanır.Gecə isə,emosiyalarımız tam şəkildə qarşımızdadır və sükut əlidolu qapımızı döyür.Daha çox düşüncə sərf edirik.Düşüncələr isə bir dalğıc ədasıyla dərinliklərdə süzür.Gündüzlər müşahidə edirəm və gecələr müşahidələrim üzərində düşünürəm,yazıram.Qısası,sükut,emosiyalarım,sərf etdiyim düşüncələrin dərinliyi və müşahidələrimdir yazılarımın memarı.

• “Xudafərin və Azad Ruh” – hekayənin hətta adında belə, o qədər dərin məna var ki, oxumadan belə qarşıdan səni möhtəşəm bir şeyin gözlədiyindən əmin olursan! Bu ƏSƏRİN “öz hekayəsini” dərin maraqla öynərmək istəyərdik sizdən:

Saat doqquz idi.Yuxarıda qeyd etdiklərim(“memarlar”) də,mənimlə idi.İstədiyim,doğma vətəndə yad olmağın ağırlığını və ayrılığın ağrısını ortaya qoymaq idi.Müəyyən qədər bacardım.Mən əminəm ki,biri-birinin həsrətində olan yurtdaşlarımız olub.Onların neçəsi Arazda boğulub?Neçəsi güllələnib?Bilmirəm.Bu hekayə onlar üçündür.Onlardır bu hekayəninin ÖZü.

• Oxuduqdan sonra uzun müddət təsirində qaldığım hekayələrdən biri oldu. Çünkü çox maraqlı məqama toxunursunuz: Cənubi və Şimali Azərbaycan! Bir-birindən uzaq düşmüş və həsrət çəkən iki doğma vətən. Maraqlıdır, bu fikir sizdə necə yarandı?

Hekayəni yazdıqda,illər əvvəl doğulmuş bu fikir,artıq yetkinləşmişdi.Sadəcə,həmin vaxt düşüncələrimi kəlməyə sığışdırmaq qabiliyyətindən məhrum idim.Nə zaman ki,bu qabiliyyət məndə formalaşdı,yetkinləşmik “bu fikir” qapımı döydü,o zaman da yazdım,yəni bu yay.

• Oxuduqdan sonra anladım ki, əslində siz sadəcə şərti adlar qeyd etmisiniz: Cəmşid- Şimali Azərbaycan, Cəlal- Cənubi Azərbaycan, Vəli isə- vətənimizi parçalayan xain ölkələrin timsalıdır. Təhlilim doğrudursa, bu barədə fikirləriniz maraqlıdır.

Əbülfəz-öz “baltamızın sapıydı”.Vəli qara camaatın ümumiləşdirilmiş obrazı idi.Cəmşid və Cəlal isə,Şimal və Cənub.Mütləq şəkildə qeyd etməliyəm ki,hər iki obrazın kişi cinsində olması şərtidir.Ayrılığın cinsi olmur.Digər obrazlar üzərində çox danışmaq istəmərəm,düzü,çox da yaxşı bacarmıram.

• Milli ruh, vətənpərvərlik hissi, tarixə hörmət: budur mu Məlik Rzanın üslubu?

Vətən bizim yeganə çıxış yolumuzdur.Dünya üçün artıq gecdir.Köhnəlmiş sütunlarımızı dəyişməli,xilas üçün çalışmalıyıq.O ki qaldı üslub məsələsinə,mən heç bir zaman özümü hər hansı bir üslubla məhdudlaşdırmayacam.Qırağa qaçmağa ehtiyac yoxdur.Küçəyə çıxıram,müşahidə edirəm və yazıram.Səfillərdən və səfilləri aşağlayanlardan.Xalqdan yazmaq lazımdır.Onun tarixindən,faciəsindən,ayrılığından, eyiblərindən,nifrətindən,itkin düşmüş sevgisindən,davranışlarından və əclaflıqlarından.Ki Millət olaq.

• Yazmağa dəvam edəcəksiniz mi? Fərqli üslublarda özünüzü sınamısınız?

İndi də yazıram,müntəzəm olaraq.Hələ nə yazıçıyam,nə də həvəskar.Öz üzərimdə işləyirəm.Mövzuların mərkəzindəki obrazlar dəyişmir:Səfillər.Mövzular və onları oxucuya çatdırmaq üçün istifadə etdiyim üslublar isə,daim dəyişir.

• Müsahibə vasitəsi ilə, oxuculara nə demək istəyərdiniz?

Daim düşünün və düşüncələrinizin kamilliyini əməlinizdə də ortaya qoyun.Yaradın,qurun.Özünüz kölə olsaz da,sevginiz azad olsun.

Müsahibəni hazırladı-“Sonuncu Əsr” Jurnalistika bölməsinin rəhbəri,jurnalist Aysel Qarayeva