Latın dili (44-cü dərs)

Latın dilində sifətin 3 dərəcəsi var:

1)Gradus positivus – adi dərəcə;

2)Gradus comparativus – müqayisə dərəcəsi;

3)Gradus superlativus – üstünlük dərəcəsi.

Sifətin adi dərəcəsi onun adi lüğəti formasıdır. Məsələn: bonus,a,um; clarus,a,um; fortis,is; celer,is,e və s.

Müqayisə dərəcəsi sifətin kökünə kişi və qadın cinsində “ior”,orta cinsdə isə “ius” şəkilçisi artırmaqla düzəlir.Məsələn:

carus,a,um  –  əziz qiymətli

car-ior (m,f); car-ius (n) – daha əziz, daha qiymətli

altys,a,um  –  uca

alt-ior (m,f); alt-ius (n)  –  daha uca

fortis,is  –  güclü

fort-ior (m,f); fort-ius (n)  –  daha güclü

Sonu “er” şəkilçisilə bitən sifətlərdə müqayisə dərəcəsinin şəkilçiləri birbaşa sifətin lüğəti formasına əlavə olunur. (Bu barədə keçmiş dərslərdə məlumat vermişik.Bəzi sifətlərin kökündə “e” saiti düşür.) Məsələn:

liber,a,um – azad

liber-ior (m,f); liber-ius (n) – daha azad

celeber,bris,bre – məşhur

celebr-ior (m,f); celebr-ius (n) – daha məşhur

İfadələr:

Ope exceptionis  –  Etiraz formasında

Opinio iuris  –  Hüquqi çərçivədə inamlı olmaq

Opinio iuris et necessitatis  –  Hüquqi çərçivədə inamlılıq və zərurət

Optima legum interpres consuetudo  –  Qanunların ən yaxşı şərhçisi

Oppositio notionum  –  Anlayışlar arasında olan uyğunsuzluqlar

Orbis terrarum  –  Yer kürəsi,kainat

Ordo iudicorum  –  Məhkəmə quruluşu

Otium post negotium  –  Əvvəlcə iş sonrası istirahət etmək

O tempora,o mores!  –  Hər dövrün öz adətləri var (Siseron Mark Tulliy b.e.ə. yaşamış Roma siyasi xadimi,arator və yazıçısı)