Latın dili (3-cü dərs)

Azərbaycan türkcəsində olduğu kimi latın dilində də yalnız sait heca təşkil edə bilər.Sözdə hecaların sayı tələffüz etdiyimiz saitlərin sayı ilə təyin edilir.

1) Əyər samit iki sait arasında gələrsə, onda o samit ikinci hecaya aid olacaq.

A-mi-cus – dost

a-ca-de-mi-a – akademiya

la-bo-ra-re – işləmək

2) Sözdə iki qoşa və ya qoşa olmayan samit olarsa,bölgü samitlərin arasından keçir.

Bel-lum – müharibə

lam-pa – lampa

nar-ra-re – nəql etmək

Lakin,latın dilində elə samit birləşmələri vardır ki,(bl, br, pl, pr, dl, dr,tl,tr,cl,cr,gl,gr) onları hecaya bölməyimiz mümkün deyil və onların hər ikisi birlikdə sonrakı hecaya aid olur. Məsələn :

pa-tri-a – vətən

de-cre-tum – fərman

a-gri-co-la – kəndli

Bu birləşmələrdən başqa st və str birləşmələri də hecaya bölünmür.

Be-sti-a – vəhşi heyvan

in-stru-men-tum – alət

Latın dilində bütün saitlər həm uzun, həm də qısa tələffüz oluna bilər.

Saitin uzun tələffüz edilməsi saitin üzərində (_) tire, qısa tələffüz olunması isə “ă” hərf üzərində gördüyünüz qövsvari işarə ilə göstərilir.Adətən sait uzun tələffüz olunduqda onun üzərində işarə qoyulmur.

Bəzi hallarda bir qayda olaraq fel kökündə və bəzi hal şəkilçilərində bu şəkilçiləri nəzərə çarpdırmaq üçün saitin üzərində “-” işarəsi qoyulur.

Saitin qısa tələffüzü mütləq göstərilir. Çünki vurğunun yeri bundan asılıdır. Məsələn: domınus,oculus.

Əyər sözün sonunda iki sait yanaşı gələrsə ilk sait hər zaman qısa tələffüz edilir.Bu halda onun üzərində heç bir işarə qoyulmur,lakin sait qısa tələffüz edilir.Məsələn : iustitia,amicitia.

Latın dilində vurğu bir qayda olaraq sondan ikinci hecanın üzərində olur.Məsələn, mer-ca-tu-ra (ticarət), con-sen-sus (razılaşma).

Lakin,ikinci hecadakı sait qısa tələffüz olunarsa vurğu sondan üçüncü hecaya keçir.Məsələn, do-mi-nus (sahibkar,ağa), ta-bu-la (masa,taxta), a-mi-ci-ti-a (dostluq), con-cor-di-a (razılıq).