Latın dili (25-ci dərs)

Bu gün yeni mövzu olan – Qayıdış əvəzliyi (Pronomen Reflexivum) mövzusu barəsində danışacağıq.

Latın dilində qayıdış əvəzliyi yalnız III şəxsin təkində işlənir. I və II şəxslərdə onun yerinə müvafiq şəxs əvəzliklərindən istifadə edilir.

Qayıdış əvəzliyinin hallanması :

Nom : –

Gen : sui

Dat : sibi

Acc : se

Abl : se

Gördüyümüz kimi adlıq halındq qayıdış əvəzliyinin forması yoxdur.Qayıdış əvəzliyi də “cum” bağlayıcısı ilə ablativus halında bitişik yazılır. Məsələn:

İn aqua me video – Suda öz əksimi görürəm

İn aqua te vides – Suda öz əksini görürsən

İn aqua se videt – Suda öz əksini görür

Vocat secum amicos suos – O öz dostlarını (özü ilə) çağırır

Vocant secum amicos suos – Onlar öz dostlarını (özləri ilə) çağırırlar

Yeni ifadələr :

Faber est quisque suae fortunae – Hər kəs öz taleyinin ağasıdır

Factum (pl.-facta) – 1) işlərin gedişi, vəziyyətin təsvir edilməsi; 2) sənəd, rəftar

Facta concludentia – İkinci dərəcəli faktlar

Fecere de necessitate virtutem – Zəruri olanı yaxşılığa çevirmək

Factum probandum – Sübut tələb edən fakt

Factum probans – Əlavə fakt,sübutedici fakt

Facile princeps – Asanlıqla qalib gələn şəxs rəhbər hesab olunur

Fac simile – Təkrar et

Fac totum – Etibarlı şəxs

Fallax species rerum – Xarici görkəm aldadıcı olur

Falsa lectio – Müxtəlif şərh

Falsus in uno,falsus in omnibus – Bir işdə yalançı olan kəs bütün işlərdə yalançı olar; Şahid bir dəfə səhv izahat versə hakimin ixtiyarı var ki,onun qalan izahatlarını qəbul etməsin

Fames optimum condimentum – Aclıq ən yaxşı ədviyyat hesab olunur

Fama nihil est celerius – Xəbər çox tez yayılır

Fatum est series causarum – Tale bir neçə səbəbin məcmusudur

Favor defensionis – Müdafiənin üstünlüyü

Feci,quod potui,faciant meliora potentes – Mən bacardığımı etdim,qoy, məndən sonrakılar məndən də yaxşı etsinlər

Felix qui potuit rerum cognoscere causa – O kəs xoşbəxtdir ki,hadisələrin səbəbini anlayır

Festinum remedium – Vaxtında edilmiş kömək

Fiat iustitia,pereat mundus – Dünya dağılsa da qoy haqq zəfər çalsın

Fictio iuris – Hüquqi fiksiya

Fieri facias – Cavabdeh şəxsin cəzasının onun əmlakı üzərinə keçirilməsi

Fieri feci – İcra vərəqəsinin üstündə “cəzalandırılır” yazılır

Finia coronat opus – Məqsəd çəkilən xərci ödəyir