Latın dili (13-cü dərs)

Ötən dərsimizdə felin indiki zamanının məlum növü haqda ilk dərsimizi sizlərlə paylaşmışdıq. İndi isə dərsimizin 2-ci hissəsinə keçirik..

III qrupa aid olan fellərin bəziləri ümumi qaydadan müstəsnalıq təşkil edir. Bu fellərdə I şəxsin təkindən başlayaraq axıra qədər fel kökünə “i“ saiti, sonra isə şəxs sonluqları əlavə edilir. (facere – etmək, fugere – qaçmaq, cupere – can atmaq, iacere – atmaq və s.) Bir feli hallandıraq:

Capere – götürmək,ələ keçirmək, zəbt etmək

S (tək)        Pl (cəm)

I   capio          capimus

II  capis          capitis

III capit          capiunt

IV qrup fellərin də adi qayda üzrə fel kökünə şəxs sonluqları əlavə olunur, yalnız III şəxsin cəmində fel kökünə əvvəlcə “u“ saiti, sonra isə şəxs sonluğu əlavə edilir:

Punire – cəzalandırmaq

S (tək)         Pl (cəm)

I  punio        punimus

II punis        punitis

III punit       puniunt

Yeni ifadələr:

Amicus mihi Plato,sed magis amica veritas – Platon mənim üçün əzizdir,lakin həqiqət ondan da əzizdir (Aristotel)

A maiori ad minus – Böyükdən kiçiyə, yaxud yuxarıdan aşağıyadək

A maximus ad minima – Ən böyükdən ən kiçiyədək

A mensa et toro – Hərfi mənada nikahın pozulması

Analogon rationis – Ağla sığan,məntiqə əsaslanan

Animo defamandi – Şərəfsiz etmək niyyətilə, kimisə abır-həyadan salmaq məqsədilə

Animo deliberato – Ürək sakitliyi ilə

Animo felonico  – Cinayət törətmək məqsədilə

Animus denuntiandi – Hədələmək məqsədilə

Animus iniurandi – Təhqir etmək məqsədilə

Animus possidenti – Nəyəsə sahib olmaq niyyəti

Anfractus iudicium – Hüquqi fənd

Anni currentis – Cari ildə

Anni futuri – Növbəti ildə

Anno mundi – Dünyanın yarandığı vaxtdan

Ante meridiem – Günortayadək

Ante mortem – Ölümdən əvvəl, ölüm qabağı

Aperto libro – Hazırlıqsız,birbaşa

A posteriori – Sonrakına əsasən

A priori – Əvvəlcədən, bu başdan, hər şeydən öncə

Apello – Mən şikayət edirəm, yaxud mən sizə müraciət edirəm

Approbatur – İcazə verilir, ixtiyarı var