Latın dili (11-ci dərs)

Ötən dərsimizdə “Verbum – fel” haqda məlumat vermişdik. Bu gün isə dərsimizin davamını izah etmiş olacağıq.

Keçən dərsimizdən də bildiyimiz kimi I,II və IV qrup fellərində felin kökü saitlə (a,e,i) III qrup fellərində samitlə, bir neçə feldə isə “u” saitilə bitir. Təsrif zamanı xəbər sonluqları bu köklərə əlavə olunur.

Başqa dillərdən fərqli olaraq latın dilində lüğətdə fel məsdər formasında verilmir. Bir qayda olaraq əgər fel düzgün olan feldirsə onun indiki zamanı I şəxsin tək halının forması verilir və yanında rəqəmlə təsrif qrupu göstərilir. Məsələn:

habito,1 – yaşamaq,

venio,4 – gəlmək.

Əgər fel düzgün olmayan feldirsə onda həmin felin 3 əsas forması verilir və rəqəmlə təsrif qrupu göstərilir.Məsələn:

mitto,misi,missum,3 – göndərmək,

doceo,docui,doctum,2 – öyrətmək,izah etmək.

Bəzən isə təsrif qrupu rəqəmlə deyil fel kökündəki sait və məsdər şəkilçisilə göstərilir.Məsələn:

habito,are – yaşamaq və ya

mitto,misi,missum,ere – göndərmək.

Bir neçə ifadənin tərcüməsi:

Ad hominem – Obyektiv səbəblərə inandırılmış şəxsin hisslərinə istinadən

Ad honores – Şərəfi naminə / xidmətləri hesabına

Ad idem – Tam razılığa gələn

Ad interim – O vaxtdan etibarən

Ad Kalendas Graecas – Yunan təqviminə qədər (yəni heç vaxt baş tutmamış)

Ad libitum – İstədiyiniz qədər

Ad litteram – Hərfi mənada,hərfbəhərf

Admittitur – İcazə verilir

Ad milius inquirendum – Əlavə təhqiqata göndərilmək üçün

Ad notam – Kiminsə nəzər diqqətinə

Ad personam – Şəxslə hesablaşmadan, hər hansı bir şəxsə istinad etmədən

Ad referendum – Çıxış üçün

Ad rem argumentum – Hadisənin gedişatına əsaslanan dəlil,sübut

Ad turpia nemo obligatur – Heç kim rüsvay iş tutmağa mşcbur edilmir

Ad unguem – Tam bitkin şəkildə, bütövlükdə