Latın dili (10-cu dərs)

Latın dilində fel zaman,şəxs və növ kateqoriyalarına malikdir. 6 zamana malik olan felin zamanları iki sistemdə cəmləşmişdir. Bunlardan biri infekt, digəri isə perfekt sitemidir.

İnfekt sisteminə bitməmiş, tamamlanmamış zamanlar (indiki, keçmiş,I gələcək), perfekt sisteminə isə bitmiş,tamamlanmış zamanlar (bitmiş keçmiş,əvvəl keçmiş,II gələcək) daxildir.

Fel məsdər formada olduqda həmişə “re” şəkilçisilə bitir.Biz felin kökünü təyin etmək istəyiriksə məsdər şəkilçisini istifadə etmirik.

Təsnifinə görə isə fellər 4 qrupa ayrılır:

I – kökü – ā

II – kökü – ē

III – kökü – ē

IV – kökü – ī     bitən fellər aiddir.

Yadda saxlamaq lazımdır ki, III qrupa aid olan fellərdə fel kökünə daxil olan “ē” saiti yalnız bitişdirici saitdir və bu samit tələffüzü asanlaşdırmaq üçün kökə əlavə edilmişdir. Bu fellərin qrammatik kökü əsas etibarilə samitlə, yaxud “u” saiti ilə bitir. Məsələn:

I qrup – “labōrāre – işləmək” felinin kökü “labōrā”

II qrup – “vīdēre – baxmaq,görmək” felinin kökü “vīdē”

III qrup – “mittēre – göndərmək” felinin kökü “mitt” olduğu kimi, “cōnstituēre – qurmaq,yaratmaq” felinin kökü də “constitu” olacaq

IV qrupda olan “audīre – dinləmək” felinin kökü isə “audī”-yə uyğun gəlir.

İfadələrimizi təqdim etməyə davam edirik 🙂

Actio utilis – Ədalətli iddia

Actio venditi – Alıcının müqavilənin şərtlərini yerinə yetirməsi barədə qaldırılan iddia işi

A dato – İmza edilən vaxtdan etibarən

Ad aliud examen – Əlavə təhqiqat üçün

Advocatus diaboli – Şeytanın vəkili / qəddar ittihamçı

Ad disputandum – Müzakirə üçün

Ad exemplum – Məsələn,misal üçün

Ad extremum – Həddən artıq

Addenda et corrigenda – Əlavə və düzəlişlər

Ad finem – Sonadək

Ad fontes – Mənbələrə istinad etmək

Adversa fortuna – Taleyin əlverişsiz zamanı

Ad gustum – Zövqünə əsasən

Ad hoc – Beləliklə,bu minvalla

Ad hoc arbitration – Xüsusi,məxsusi