Gənc yazar Kamran Təhməzbəyli ilə müsahibə

• Müsahib Kamran Təhməzbəyli “Sonuncu Əsr Hekayələri”kitabında yerləşən– “Ümid” / “Gerçək dönüş” / “Həqiqi etibar” hekayələrinin müəlllifi  

• İlk dəfə nə vaxt hekayə yazmaq fikrinə düşdünüz? Sizi nə ilhamlandırdı?

Əslində ilk dəfə mən hekayə yox, roman yazmaq qərarına gəlmişdim (Açılmaq bilməyən səhər). Təxminən 2015ci ilin avqust ayında başlamışdım və 4 ay ərzində hər gün həvəs və maraqla romanı yazır, sonunu kinoteardakı tamaşaçı kimi özüm də səbirsizliklə gözləyirdim.  İlhama gəldikdə isə, bu təvazökarlıqdan kənar çıxar özümə hardansa ilham gəldiyini demək. Çünki, bir çox dünya dahilərinin kitablarını oxumuşam. İkimizə də gələnin eyni ilham olduğunu zənn etmirəm.

• “Ümid” adlı hekayənizdə əslində ölkəmizdə çox aktual olan mövzuya toxunursunuz. Sərgərdə vətənimizin keşiyində duran minlərlə igid əsgərimiz var. Və ən çox həsrəti onların yaxınları və ailələri çəkir. Bu mövzunu seçərək oxucuya nələri çattırmaq istəyirdiniz?

“Ümid” hekayəsini aprel döyüşləri zamanı qələmə almışdım. Səngərdə döyüşlərin qızğın anında bəzi insanların buna laqeyd yanaşdığını sanki, əsgərlərimizin orada onun və ailəsinin firavan yaşaması üçün deyil, öz mənfəətləri uğrunda canlarını sipər edirdilər. Belə zehniyyətli insanları gördükdə bir atalar sözü yadıma düşür “mənə toxunmayan ilan min yaşasın”.

• “Ümid” bir həyat hekayəsidir mi? İctimai nəqliyyatda duyğulu səhnəyə sahid olan, cavan xanımın kədərini dərindən anlayan və 20 il geriyə qayıdan gənc, Kamran Təhməzbəylinin özüdür mü? Yoxsa, vətənpərvərlik hissi ilə yaradılan qəhrəman mı?

Hekayədəki qəhraman qurduğum bir obrazdır. Həyatda heç kəsə atasız dünyanı arzulamıram.

• “Gerçək dönüş” – empatiya, kədər, təəccüb, nifrət – bir çox duyğunu özündə birləşdirən, maraqlı hekayədir. Hekayənin yaranma tarixçəsini bir də müəllifdən öyrənək:

Gerçək dönüş hekayəsi isə əslində xalqımızın bir çox zamanlarda həyatından keçmiş hissələrdir. Bunu şəhər mühitində yaşayan insanlar çox anlaya bilməzlər. Ucqar kəndlərdə, dağlıq və dağətəyi rayonlarda işsizlik, aclıq 1988-1992cı illərdə pik həddə çatırdı. Ona görə orada yaşayan cavan və işsiz oğlanlar keçmiş sovet ərazilərindəki ölkələrə işləməyə üz tuturdu. Orada da uzunmüddətli yaşama imkanı vermədiklərindən məcbur ya geri qayıtmalı ya da ölkə vətandaşı bir xanımla nigah bağlamalı olurdular. Hekayədə qısa məzmunlu kiçik bir epizod canlandırsam da, əslində bu mövzuda iri həcmli yazılar da ərsəyə gətirmək olar.

• İlk dəfə “Həqiqi etibar” hekayəsini oxuyanda qarışıq quyğular içində qaldım və “etibar” , “inam”, “güvən”, “ailə”, “inanc” kimi sözlərin mənalarına yenidən baxmağa çalışdım. Əminəm ki, başqa oxucularda da eyni təəssüratlar yarandı. Hekayənin müəllifi olaraq, oxucuya məsləhətiniz var mı?

Oxuculara məsləhətim odur ki, kitab seçimi etdikdə, o kitabların bütün janrları əhatə etdikdə alıb mütaliyə etsinlər. Bu daha faydalı olar. İçərisində həm Romantik həm Proza, həm Dedektiv və.s əhatə edənlərə yönəlsinlər.

• Fikrimcə, “Həqiqi etibar” hekayəsi daha dərin fəlsəfəi məna daşıyır: Lerqo və Abdullah obrazlarına söykənərək, sanki “Qərb və Şərq”, “Qara və Ağ”, “Gecə və Gündüz” kimi, bir birinə əks, lakin birlikdə bir bütün olan və bir birini tamamlayan, iki fərqli anlayışı birləşdirirsiniz. Bu barədə fikirləriniz maraqlı olardı.

Həqiqi etibar hekayəsində isə bəzi fikirlərimizin üst-üstə düşməsi sevindirici haldır. Ancaq verdiyiniz misalların yalnız biri ilə razılaşıram. “Qərb və Şərq”. Çünki Qara və ağ eyni zamanda gecə və gündüz münasibətləri ədəbiyyatlarda Xeyrlə Şərin mübarizəsini özündə əks etdirir. Hekayədə isə bu mövzuya az toxunulur. Əsasən o misalı belə dəyişmək olar, “boz və ağ” yəni bozun da daxilində bir parlaqlıq, ağımtıl işıq var və ağa doğru getməyə çalışır.

• Hekayələrinizin üçünü də, əslində ortaq bir şey birləşdirir: Həyat! Hər birində həyatın bir parçasını, həqiqətini tapmaq olar. Bu üslub sizə daha mı yaxındı?

Bəli, tamamilə doğrudur. Əslində ümumən yazılarım həyat haqqında olur. Yəni konkret bir janra toxunmağı sevmirəm. Günün oxucu tələbinə nəzər yetirdikdə, ya sevgi ya da, dedektiv janra üz tutulur. Halbuki, bu janrlar insanlara heç bir şey vermir, yalnız maraq xatirinə və bu mövzuların dili asan olduğuna görə tələbat olur.

Müsahibəni hazırladı-“Sonuncu Əsr” Jurnalistika bölməsinin rəhbəri,jurnalist Aysel Qarayeva