İçki aludəçiliyi sağlam ailənin təməlini dağıdır

Ailə, nikah və ya qan qohumluğuna əsaslanan kiçik sosial birlikdir.Nikah ailənin hüquqi əsasıdır. O, qadınla kişi arasında rəsmi qaydada bağlanılan müqavilədir. İnsan ailədə dünyaya göz açır və ailədə tərbiyə alır. Həmçinin böyüklərə hörmət, diqqət, xoş münasibət, qayğı göstərmək vəzifəsini ailədə öyrənir. Ailəyə kiçik sosial qrup kimi də baxmaq olar. “Ailə insana nə üçün lazımdır “ sualı bəlkə bəziləri üçün qəribə səslənsə də, cavabı aydındır. Ailə insanın gələcək həyatının davamı, xoşbəxt olmanın bir yolu və Vətənini sevən, onun uğrunda canından keçə bilən uşaqlar tərbiyə etmək üçündür. Mütəxəssislərin fikrincə, ailəsiz xoşbəxtlik tam olmur. İstər qadın olsun, istərsə də kişi, ümumilikdə tək yaşayan insanlar daimi olaraq onlarda nəyinsə çatmadığını hiss edirlər. Statistika göstərir ki, evli kişilər və qadınlar subaylara nisbətən daha çox yaşayır, az xəstələnirlər. Məsələn, 35-44 yaşlarında evli kişilərə nisbətən subaylar arasında ölənlərin miqdarı 2,5, dul kişilər arasında 3,2, boşanmış kişilər arasında 2,8 dəfə çoxdur. Həmin yaş dövründə evli qadınlara nisbətən, subay qadınlar içərisində ölənlərin miqdarı təxminən 2, dul qadınlar içərisində 1,8 dəfə, boşanmış qadınlar içərisində 1,9 dəfə çoxdur.Evli kişi və qadınlara nisbətən, subay və boşanmış insanlar içərisində xəstəlik hallarına daha çox təsadüf olunur. Butün bu sadalananlar , şübhəsiz ki, müxtəlif səbəblərlə bağlıdır. Eyni zamanda ailələrdə də ciddi problemlərin olduğunu danmaq olmaz. Xoşbəxt ailə olması üçün ailədə sağlam psixoloji iqlimin yaradılmasının əhəmiyyətini xüsusi olaraq qeyd etmək lazımdır. Xüsusi vurğulanmalıdır ki, ailədə də əlverişli psixoloji iqlim öz-özünə əmələ gəlmir. Normal mühit cəmiyyət qarşısında, ailəsi, həyat yoldaşı və uşaqları qarşısında məsuliyyət və borcunu düzgün başa düşən ər və arvadın, ata və ananın səyi nəticəsində yaranır. Cəmiyyətimizdə sağlam və xoşbəxt ailələrin sayı kifayət qədər olsa da, təəssüflə qeyd etmək lazımdır ki, boşanmış və bədbəxt ailələr də az deyil və ildən-ilə belələrinin sayı artır. Statistika göstərir ki, təkcə 2015- ci ildə Azərbaycanda 63,1 min nikah və 11,7 min boşanma halları qeydə alınıb. Son dövrlərdə hər cari il özündən əvvəlki ilə nisbətən daha çox boşanma hadisəsi ilə yadda qalıb. Erkən nikahların və dini kəbinlə qurulan ailələrin də çoxluğunu nəzərə alsaq, boşanma hallarınının daha çox olduğunu deyə bilərik. Boşanmaların ən mühüm səbəblərindən biri içki aludəçiliyi və alkoqolizmdir. İnsanın ruhi və mənəvi sağlamlığını, ailə, sosial və iş həyatını pozacaq dərəcədə içki qəbul edənlərə “alkoqolik” deyilir. Dünya Səhiyyə Təşkilatının 30 ölkə arasında apardığı araşdırma nəticəsində məlum olub ki, içkiyə aludəçilik səbəbindən cinayətlərin 85%-i, yol qəzalarının 61%-i, yanğınların 16%-i baş vermişdir. Eyni zamanda intiharlar da, əsasən,bu səbəbdən baş verir. Ruhi xəstələrin 40-45%-ni, həbs edilənlərin 50%-ni alkoqoliklər təşkil edir. Bu zərərli vərdişin törətdiyi fəsadlar həm də, ailədaxili münasibətlərdə özünü göstərir. Bu səbəbdən ailədaxili münaqişələr, ailədaxili zorakılıq halları baş verir. İçki aludəçilərinə ölkəmizdə daha çox kişilərdə rast gəlinir, qadınlarda isə bu zərərli vərdiş azlıq təşkil edir. İçki alüdəçiliyi ailədə dünyaya gələn uşaqların gələcək sağlamlığını ciddi təhlükə altına qoyur. Kişi qadının hamiləlik dövründə içki qəbul edərsə, dünyaya gələn uşağın çəkisində, sağlamlığında ciddi problemlər meydana çıxır və uşağın qüsurlu doğulma ehtimalı yüksək olur. Bu qüsurlara, əsasən nitq qüsurları, cinsi pozğunluq, ürək zəifliyi, görmə zəifliyi və s. aiddir. Beləliklə, alkoqolizm yeni nəsillərə böyük zərəz verir. Eyni zamanda, uşaqların təlim-tərbiyəsinə mənfi təsir göstərir, gələcək həyatında böyük fəsadlara yol açır. Belə ailədə böyüyən uşaqların da gələcəkdə içkiyə qurşanması, içki alüdəçisi olması ehtimalı böyükdür. Həmçinin, ailədaxili zorakılıq halları, məişət zorakılığı, əsasən bu səbəbdən baş verir. Ən pis halda isə sonda bu hal cinayətlə nəticələnir. Müəyyən olunub ki, hər 5 cinayət hadisəsindən biri ailə-məişət münaqişəsi zəminində baş verir və belə cinayətlərin qurbanları əsasən, qadınlar olur. Bu isə alkoqolun necə dəhşətli fəsadlara yol açdığının ən bariz nümunəsidir. Eyni zamanda, alkoqolizm “seksual zorakılıqların”da mühüm səbəblərindən biridir. Lakin qadınların çoxu bunu gizlədir, çünki bunun cəmiyyətdə müsbət qarşılanmayacığını bilirlər. Bu zərərli vərdişdən qurtulmaq üçün psixoloji müalicə necə aparılmalıdır? Bunun üçün ən mühüm məsələ insanın əzmi və iradəsidir. Alkoqolizmin, içkinin zərərləri ilə bağlı aludəçi məlumatlandırılır, onda bu bəlaya qarşı nifrət hissi oyadılmalıdır. Bu zərərli vərdişdən qurtulmağın yolunun içməməklə bağlı olduğu fikri onda formalaşdırılmalıdır. Gənclərin bu zərərli vərdişə aludə olmaması üçün ciddi təbliğat işləri aparılmalıdır. İçkinin törədə biləcəyi fəsadlar, sağlamlığa zərərləri, ailə həyatında yarada biləcəyi problemlər gənclərə aşılanmalıdır. Bu işdə psixoloqların üzərinə böyük məsuliyyət və vəzifə düşür. Ailədə valideynlər,məktəbdə psixoloqlar bu işlə ciddi məşğul olmalıdırlar. Nəhayət, radio və telekanallarda, yazılı mətbuatda, onlayn vasitələrdə , sosial şəbəkələrdə alkoqolizmin əleyhinə ciddi təbliğat aparılmalıdır. Ümumiyyətlə isə gənclərin ailə həyatına hazırlanması olduqca önəmli faktordur. Gənclər ailə məsuliyyətini dərk etdikdən və hazır olduqdan sonra ailə qurmalıdırlar.

Elnurə Şakirqızı