İblisi sevdirən ədib.

Azərbaycan ədəbiyyatında romantizm cərəyanının ən tanınmış nümayəndəsi, mənzum faciənin və milli romantik şeirin banisi Hüseyn Cavid… Ədibin yaradıcılığı olduqca şaxəlidir. Belə ki, o, həm lirik həm də dramatik növə aid əsərlər yazmışdır. Lirik növə aid şeirlərin, lirik- epik poemaların, dramatik növə aid isə faciələrin, dramların müəllifi olan yazıçı ədəbiyyatımıza çox dəyərli əsərlər bəxş etmişdir. Şairin şeirlərindən “Get, ” “Könlümü”, “Xuraman xuraman” ,“Yadi-mazi”, “Mən istərim ki”, “Çəkinmə gül” ü nümunə göstərmək olar. Faciələri arasında “Ana” , “Şeyx Sənan”, “Maral”, “Uçurum”, “Afət” və başqaları mühüm yer tutur.
Hüseyn Cavid əruz vəznində bir yenilik etmiş, onun yeni bir bəhrini yaratmağa müvəffəq olmuşdur. Bu yenilik də ədəbiyyata yeni bir adın “Cavid həzəci” nin gəlməsinə səbəb olmuşdur.
Qızların sahib olmalı olduğu ən gözəl cəvahiratın təmizlik, aydınlıq, sadəlik , zəngin mənəviyyat olduğunu bəyan edən Hüseyn Cavidin bu baxımdan “Qız məktəbində” şeiri çox qiymətlidir:
-Quzum, yavrum adın nədir?
-Gülbahar.
-Pəki , sənin anan, baban varmı?
-Var.
-Nasıl, zənginmidir baban?
-Əvət, zəngin, bəyzadə
-Öylə isə geydiyin geyim neçin böylə sadə?

Dramaturqun “İblis” faciəsi ədəbiyyatımızın şah əsərlərindəndir. Əsərdə insanların amansızlığı, iblisə uyub qan tökdükləri əks olunub. Lakin, əslində, iblis elə insanın özüdür ki var. İblisin simasında dramaturq qaniçən, acımasız insanın obrazını yaradıb. Hətta ədib bunları İblisin dili ilə açıb göstərir.

İblis nədir?
-Cümlə xəyanətlərə bais…
Ya hər kəsə xain olan insan nədir?
-İblis…

Hər cür mənfiliyinə baxmayaraq İblis bir obraz kimi sevilib, sevilir və səviləcək. Dramaturqun böyüklüyü də elə buradadır.
Ədəbiyyatımızın incisi Hüseyn Cavidin bu gün doğum günüdür. Ustadımızı sonsuz sevgi və hörmətlə xatırlayırıq. Ruhu şad olsun ədibimizin!

Müəllif : Leyla Əsgərova