Hitlerdən necə bəhrələnməli..?

Bacarıq çox yönlü, uzun yola sahib olan anlayışdır. Amma danılmazdır ki, bacarıq növü sənət sahəsindədirsə dünya üzərində sarsılmaz əzəmətə sahibdir. Qabiliyyət, istedad, talant kimi qohumlara sahib olan əzəmətli bacarıq dostumuz sənət sahəsində özünü göstərdiyi zaman, gülü tikan, tikanı gül edə bilir. Bacarıq sözünün canlı variantı olan ssenarist, rejissor və yazar dostlarımız tarixdə baş verən istənilən hadisəni müxtəlif formalarda bizə təqdim etməyi bacarıblar. Amma açığı tarixdə baş vermiş ən qarışıq, xaotik və tragedik dönəmi mizah şəklində qarşımıza çıxara biləcəklərini mən də beynimə yerləşdirə bilməmişdim. Amma etdilər. Bəli, bəli etdilər. Xaosdan bərlənənən sənət insanları “doğrunu hər şəkildə göstərmək olar” anlayışının üstünü bir dəfə də imzalamış oldular.
Əsas mövzuya gəlməli olsaq, mövzumuz “Taika Waititi” adlı canlı bacarığın Hitler Almanıyasına həsr etdiyi Jojo Rabbit (Dovşan Jojo) adlı ekran əsəri haqqındadır.
Film ümumi olaraq bütün məsələləri içinə alıb deyə bilərəm. İrqçiliyi, sevgini, müharibə və sənəti çox incə bir şəkildə, hətta Hitleri belə incitmədən ortaya qoymağı bacarıb. Film “Sevgi irqçiliyə qalıb gələ bilər” anlayışını əsas götürsə də, ekran əsərinin sehri ümumi anlayışdan daha çox epizodlarda və qəhrəmanlarda idi. Rejissor fəlakətlərə baş rolda olan Dovşan Jojonun (Nasızmə könüldən bağlı olan azyaşlı) gözü ilə baxıb, uşaqların gözü ilə göstərdiyi dövrə köklü bir təhlil vermişdir.
Hitlerə yəhudi meyidi daşıyacaq onun xəyali obrazını yaradacaq qədər aşiq olan Jojonun kiçik sevgi qığılcımları ilə yaşayacağı dəyişimin fanatikliklə olan müharibəsi nasizmi belə kölgədə qoya biləcək gücdə idi.
Bu filmdə Hitler görməyə alışdığımızdan daha fərqli şəkildə, tutarsız, əyləncəli və xəyali şəkildə göstərilmişdir. Bildiyimiz nasist filmlərindən fərqli olaraq filmdə daha rəngli səhnələrdən və geyimlərdən, hər şeyə rəğmən yaxşı insan olan Almanlardan, rəqslərdən ortaq ahəng yaradılıb.
Film ayrı-ayrılıqda, nə güclü siyasi mesaj, nə yüksək dozada mizah nə də dramatikliyə yer verməyib. Bütün bunların toplamında incə, sadə, hətta zərif adlandıra biləcəyimiz mesajlar verib.
Bəlkə də, bu günə qədər çəkilmiş ən güclü “Hitler Almaniyası” filmi deyildi, amma ən fərqli şəkildə işlənmiş və can alan səhnələrə yer vermiş film idi. Bəlkə də, tragediyanı tam hiss etməyə bilərsiniz, lakin onun əvəzində insanların nə qədər fərqli, individual və toxunulmaz olduqlarını, ruhların bədənlərdən və beyinlərdən daha azad olduğunu mütləq anlayacaqsınız. Filmdə məni düşündürən hissə isə baş rolda olan yəhudinin inancı ilə bağlı qurduğu cümlə idi. Bir az üstündə durduqda isə “fərqli düşüncələr eyni dünyaya sığışa bilər” mesajını anlamaq elə də çətin olmadı.

Redaktor:Fəridə Həmidzadə