Get more stuff like this
Subscribe to our mailing list and get interesting stuff and updates to your email inbox.
Thank you for subscribing.
Something went wrong.
Çox maraqlı bir mövzuya toxunaq. Adəm və Həvvadan yaranmağımızın elmi sübütünü genlər üzərində aparılan araşdırmalarla izah etmişlər.
Təxminən 15 il əvvəl genetiklər elmə “mitoxondrial Həvva” və “xromosomal Adəm” terminlərini gətirdilər. Alimlər bütün insanların ümumi bir əcdadı olan Adəm və Həvvadan danışmaları yaradılışçı toplumlarda rezonansa səbəb oldu. Kreasionist nəzəriyyənin tərəfdarları bunu dini mətnlərin həqiqət olması kimi və elmin səmavi dinlərdə sözü gedən Adəm və Həvva tapmasını düşündülər. Lakin, məsələyə aydınlıq gətirməzdən əvvəl insanın çoxalmasının iki aspektinə baxaq.
1) İnsanın xromosom yığımı 46 xromosomdan ibarət olub, onların ikisinin cinsi müəyyən etdiyinə görə onlara cinsi xromosom deyilir(qalan 44-ünə somatik-bədən xromosomları deyilir). Kişilərdə bu cinsi xromosomlar XY,qadınlarda XX cütlüyüdür. Mayalanmada iştirak edən kişi cinsi spermatazoid və qadın cinsi hüceyrəsi yumurtahüceyrədə xromosom sayı bədən hüceyrələrində olduğundan 2 dəfə az-23 olur və bunlardan yalnız biri cinsi xromosom olur. Qadınlarda bu cinsi xromosom X, kişilərdə isə ya X,ya da Y olur. Bunun nəticəsində qadının yumurtahüceyrəsini(X) kişinin X xromosomlu spermatozoidi mayaladıqda qadın-XX,Y xromosomlu spermatazoid mayaladıqda kişi-XY uşağının mayası qoyulur.
2) Hüceyrədə olan orqanoidlər arasında mitoxondri xüsusi yer tutur. Enerji stansiyası funskiyasını yerinə mitoxondri çox qədimdə digər hüceyrələr tərəfindən udulmuş bakteriyadır. Həmin hüceyrələr bakteriyanı “əsir götürmüşlər” və indiki hüceyrələrimizdəki mitoxondri o bakteriyaların sələfidir. Hal hazırda belə,orqanizmimizdəki mitoxondrilərin öz fərqli genomu var,lakin artıq onlar sərbəst yaşaya bilməzlər, çünki genlərinin bir hissəsini itirmişlər. Mitoxondrilər oğul və qızlara istənilən halda yalnız ana-yumurtahüceyrə tərəfindən ötürülür. Spermatazoiddə mitoxondri olmasına baxmayaraq o, mayalanmada iştirak etmir.
Bunları ümumiləşdirsək,belə bir nəticəyə gələrik ki,istər oğlanların, istərsə də qızların mitoxondriləri onlara öz anaları tərəfindən, analarına öz anası tərəfindən və beləliklə bütün qadın xətti boyunca dayanmadan ötürülüb. Həmçinin,bütün oğlanlar öz Y xromosomlarını atalarından, ataları öz atasından və s. alır.
Anlamaq çətin deyil ki, hazırda yaşayan insanların sayı onları həyata gətirən anaların sayından çoxdur (bunun üçün, sadəcə qonşuluqda olan anaların və uşaqlarının ümumi sayına nəzər yetirin. Məsələn, 5 ana varsa onda 7-8 uşaq olacaq). İndi həmin məntiqi həmin analara tətbiq edək. Bizim analarımızın sayı onları dünyaya gətirən anaların sayından, əlbəttə, çox olacaq. Nənələrmizin sayı,onların analarının sayından çox olacaq. Beləliklə, görürük ki,tarixi geriyə fırlatdıqca anaların sayı tədricən piramid şəklində azalır. Məntiqcə sonda 1-ə çatmağımız da çətin deyil və həmin bu ana hazırda mövcud olan bütün insanlara öz mitoxondrisini ötürmüşdür. Ona mitoxondrial Həvva deyilir.
Eyni məntiqi bir qədər öncə izah etdiyimiz Y xromosom məsələsinə də tətbiq etmək olar. Y xromosomunun yalnız ata xətti ilə ötürüldüyünü nəzərə alsaq, keçmişdə hazırda yaşayan bütün kişilərə öz Y xromosomunu ötürmüş xromosomal Adəmə gəlib çıxarıq.
Bundan sonra ağıla gələn ilk suallar m-Həvvanın və x-Adəmin(müvafiq olaraq mitoxondrial və xromosomal) nə vaxt yaşamağı və “bunu” bir-birilə edib-etmədikləri olur.Elə bundan sonra da, məsələnin indiyə kimi çox maraqlı olan hissəsi daha da maraq qazanır.
İlk baxışdan təəccüblü görsənsə də məlum olur ki, Həvva 150.000 il bundan əvvəl, Adəm isə 50.000 il bundan əvvəl yaşamışdır.Bəs onda onlar “bunu” necə etmiş və bizlərə başlanğıc vermişlər?Ümumiyyətlə, həmin Adəm və Həvvanın yaşadığı dövrdə digər insanlar olubmu ?
Və məlum olur ki, onların yaşadığı dövrdə digər insanlar da yaşayıb.Həvva öz zamanında yaşamış qadınlardan nə xüsusi bir ilahi gözəlliklə seçilmiş, nə daha ağıllı, nə də ki daha dözümlü olmuşdur. Sadəcə onun genləri bizə gəlib çatmışdır. Bunu gen dreyfi adlandırırlar və genlərin dreyfini aşağıdakı misal üzərində izah etməyə çalışaq.
6 qadından və kişidən ibarət bir populyasiya təsəvvür edək və bu qadınların hər birinin fərqli mitoxondri genomuna malik olsun. Populyasiyadakı fərdlərin, əlbəttə ki,heç də hamısı nəsil vermir.İlk mərhələdə 6 qadından yalnız 4-ündə qız doğulacaq və mitoxondriləri qızlarına ötürüləcək. Digər ikisi isə müəyyən səbəblərdən-oğlan doğmasından, vaxtından əvvəl ölməsindən, sonsuz olmasından mitoxondriləri ötürülməyəcək.Növbəti mərhələdə mövcud olan 4 mitoxondri tipindən 3-ü ötürüləcək. Daha sonra 3-ündən 3-ü, sonra isə digər fərdlərin öz mitoxondrilərini ötürməməsi nəticəsində yalnız bir tip mitoxondri qalacaq. Beləliklə populyasiyada həmin əvvəldə var olan 6 qadından birinin mitoxondri genləri növbəti nəslə ötürülür və sonda bütün populyasiyadakı qadınlar onun mitoxondri genlərinin daşıyıcısı olur. Eyni proses,sadəcə bir az başqa miqyasda insan populyasiyası ilə də baş vermişdir.
90-cı illərdə BBC müxtəlif afroamerikanlıları Afrikanın müəyyən bölgəsinə gətirir və onlara m-DNT-lərinin məhz buradakılara daha yaxın olduğunu deyirdi. İnsanlar sevinir, kövrəlir, yerli əhalini və ayaq altdakı “doğma torpağı” qucaqlayıb ağlaşırdılar. Lakin bu tamamilə bir yalan oyunudur. Məsələ bundadır ki, mitoxondrimizdə olan 25 genin Həvvası ilə yanaşı genomumuzdakı 30.000 genin hər birinin öz Həvvası var. Hər bir genimiz bizə nə vaxtsa çox qədimdə müəyyən bir tək fərd tərəfində ötürülmüş,digərlərisə bu geni müəyyən bir zamanda ötürə bilməmişdir. Mitoxondrinizdəki genləriniz hansısa Afrika qəbiləsinə yaxın olması heç də onlarla yaxın əlaqə demək deyil, çünki onlarla yanaşı var olan hər bir geninizin kimlərləsə eyni əcdad-Həvvaya malik olacaq və ona qalsa, gərək bütün Afrikanı bağrımıza basaq. Çünki,hamımızın əcdadı Afrikdan çıxmışdır.
Bütün bunlar müəyyən bir mənada “eqoist genlərimizə” söykənir. Təkamül nəzəriyyəsinə görə təkamül replikatorlara-özünü kopyalayanlara təsir edir. Biz isə özümüzü nüsxələmirik,sadəcə növbəti nəsilə genlərimizi ötürürük. Təkamül, məhz özünü replikasiya edən strukturlara-genlərə təsir edir. Genlərimiz isə özünü nüsxələyən zaman bəzən səhvlər-mutasiyalar baş verir və təbii seçmə bu genin digər genlərlə qarşılıqlı təsirindən alınan komplekslər arasında seçir. Bu mənada özümüzə genlərin çoxalmasına xidmət edən bir maşın kimi baxa bilərik.Və bütün bu proseslər milyonlarla təkrar olunur. Və nəticə olaraq biz burdayıq..
Mənbə: https://rezonanss.com
