Həyatın yazılmamış qanunları

Yaşadığımız cəmiyyətdə bir sıra qanun və qaydalar var. Hansı ki, biz bunlara əməl etməyə məcburuq. Bu qaydalar yazılı şəkildə Konstitusiya adlanan rəsmi sənəddə öz əksini tapmışdır. Və bizlərində borcu, vəzifəsi bu qaydalara lazım olduğu şəkildə, düzgün formada əməl etməkdir.Haqqında danışmaq istədiyim mövzu bu deyil, təbii ki. Bu haqda çoxlarımız müəyyən bilgiyə sahibik…

Bəs yazılmamış, heç bir yerdə öz əksini tapmamış, heç bir şəkildə bizdən əməl edilməsi tələb olunmayan “qaydalar” hansılardır? Və biz bunlara niyə əməl edir və ya etməliyik? Bu “qaydalar”ın bizim üçün müsbət və ya mənfi keyfiyyətləri hansılardır?  və s. bu kimi suallar ortaya çıxır. Məhz elə bu sualların cavabını bu məqaləni oxumaqla tapa bilərsiz…

Əvvəlcə, bu qaydaların hansılar olduğunu qeyd edim. Əslində bunu çoxlarımız bilirik. Sadəcə olaraq bunları niyə etdiyimizin fərqində deyilik. Məsələn, böyüyə hörmət etmək, suyu kiçiyə, yolu isə böyüyə vermək, nəqliyyat vasitələrindən istifadə zamanı uşaqlara və qocalara yer vermək, danışan şəxsin sözünü kəsməmək, yardıma ehtiyacı olanlara kömək etmək və s. bu kimi misalları istənilən qədər uzatmaq olar. Əgər fikir verdinizsə, yuxarıda sadalanan nümunələr müsbət keyfiyyətləri özündə əks etdirir. Əgər bu qaydalara əməl ediriksə, bu bizlər üçün çox yaxşı bir haldır. Bunların insanda olması onun müsbət bir keyfiyyətlərə sahib olduğunu göstərir. Bunlar məcburi deyil və bunlara əməl etmək istəməyən şəxslər də olur. Buna baxmayaraq  çoxlarımız bunları könüllü bir şəkildə, yəni istəyərək yerinə yetiririk.

Həyatda hər şeyin yaxşısı olduğu kimi pisi də var. Yəni, yuxarıda qeyd etdiyim müsbət qaydalarla yanaşı, mənfilərdə var. Məsələn, kimisə qınamaq, kiməsə yalan danışmaq, başqalarına pislik etmək, kiminsə arxasınca danışmaq və s. bu kimi nümunələri çoxaltmaq olar. Bu xüsusiyyətlər də insanda mənfi keyfiyyətlərin olmasına gətirib çıxarır. Bizlər bu mənfi nümunələri bəzən bilərəkdən, bəzən isə bilmədən edirik. Axı bunlar da həyatın yazılmamış “qanun”larıdır və “etmək olmaz” deyə haradasa qeyd olunmuyub.

Bütün bunlar məcburi deyil.. Bu müsbət və mənfi “qayda”lara əməl etmək və ya etməmək insanın özündən asılıdır. Gördüyümüz işlər( əməllər)  bizim kimliyimiz haqqında məlumat verir.Bu qaydalar hüquqi məzmuna malik olmasa belə, hər hansı bir dövlət sənədində yazılmasa belə, çalışaq ki, müsbətyönümlü, yaxşı keyfiyyətləri özündə əks etdirən yazılmamış “qanun”lara əməl edək. Və əvvəlcə bunu ətrafımızdakilərə təbliğ edib, daha sonra onlardan bunu etmələrini tələb edək.