Fransız dili (6-cı) dərs.

Keçən dərsimizdə 1 ci qrup fellərini izah etmişdim, bu isə onun ardıdır. İstisna halları indi qeyd edəcəm.

1 ci qrup fellərinə müəyyən sonluqlar əlavə edərək hallanmasını qeyd etmişdim və elə fellər var ki, hallanma zamanı fərqliliklər əlavə olunur.

1. ‘er’ sonluğundan əvvəl -c- hərfi gələrsə, 1-ci şəxsin cəmində -c->-ç- ilə əvəz olunur, yəni necə?Commencer (başlamaq) feli sonu ‘er’lə bitir və ‘er’ dən əvvəl ‘c’ hərfi gəlib, o zaman biz feli hallandırarkən birinci şəxsin cemində ‘nous commencons’ deyildə ‘nous commençons’ olacaq. Digər elə fellər: (annoncer(elan etmək), placer(yerləşdirmək), prononcer(tələffüz etmək), lancer(atmaq), avancer(irəliləmək) və.s)
2. ‘’er’’ sonluğundan əvvəl ‘g’ hərfi gələrsə, bu zaman 1-ci şəxsin cəmində ‘g’ hərfindən sonra ‘e’ hərfi əlavə olunur. Yəni: manger(yemək yemək) felini götürək, bu zaman ‘nous mangons’ deyildə ‘nous mangeons’ olacaq. Digər fellər: (plonger(dərinliyə baş vurmaq), changer(dəyişmək),déménager(köçmək),partager(paylaşmaq,bölmək,şərik olmaq), voyager(səyahət etmək), və.s)
3. ‘’er’’ sonluğundan əvvəl ‘e’ və ‘é’ gələrsə o zaman 1,2 ci şəxsin təki, 3 cü şəxsin tək və cəmində bunlar ‘è’ ilə əvəz olunur ( yəni nous və vous dan başqa bütün şəxslərdə dəyişir) necə?Məs: peser – çəkmək feli.                          je pèse, tu pèse, il(elle) pèse, nous pesons, vous pesez, ils(elles) pèsent.    Gördüyünüz kimi nous və vous dan başqa bütün şəxslərdə dəyişildi. Digər fellər: posséder (malik olmaq),espérer(ümid etmək), lever(qaldırmaq, acheter(almaq), promener(gəzdirmək), peler(qabığını soymaq), geler(donmaq) və.s) 
4. Jeter(atmaq), appelet(çağırmaq), feulleter, rappeler( fellərində nous və vous dan başqa bütün şəxslərdə ‘t’və ’l’ qoşalaşır. Eynən bundan əvvəlki qayda kimi. Necə?                      appeler (çağırmaq).                  j’appelle, tu appelles, elle(il) apelle, nous appelons, vous appelez, elles(ils) appellent. Düşünürsüzki axı nous və vous da 2 p oldu, səbəbi sadəcə appeler felinin özündə elə iki p olduğudur.
5. ‘’er’’ sonluğundan sonra ‘y’ hərfi gələrsə yenə də nous və vous dan başqa bütün şəxslərdə ‘y’ hərfi ‘i’ hərfi ilə əvəz olunur. Necə?            Məs: ennuyer (darıxmaq).        j’ennuie, tu ennuies, il(elle) ennuie, nous ennuyons, vous ennuyez, ils(elles) ennuient. Gördüyünüz kimi nous və vous dan başqa fellərdə ‘i’ ilə əvəz olundu amma nous və vous da ‘y’ qaldı. Digər fellər: (essuyer(silmək), essayer(geyinib baxmaq), envoyer(göndərmək), balayer(süpürmək), nettoyer(təmizləmək) və.s).                 Bunu da qeyd edim ki, je dən sonra gördüyünüz kimi saitlə başlayan fel gəlirsə bu zaman je-də ‘e’ düşür və apastrofla əvəz olunur.

     je aime deyildə j’aime

     je oublie deyildə j’oublie

Bu hal yalnız birinci şəxsin təkinə aiddir.

Ümid edirəm sizə kömək olmuşam.

Gələn dərsimizdə görüşənədək.