Get more stuff like this
Subscribe to our mailing list and get interesting stuff and updates to your email inbox.
Thank you for subscribing.
Something went wrong.
Yenə nəsə yazmalıyam hə?Guya nəyisə bilmirSən və indi öyrənəcəkSənmiş kimi davranmalıyam?(Neynək,indi oxuduğuna görə nəsə yazmağa başlayım da o zaman,neyron rəqsinə Mozart sinfoniyasıyla başlayaq)
Fəlsəfə tarixində ən çox müraciət olunan suallardan biri də budur: “İnsanın bütün tələbatlarına cavab verən toplum necə olmalıdır?
Amma bundan əvvəl Hegelin Didaktikasına toxunmalıyıq.Nəzəriyyələr yaratmaqla,sübüt etməklə olmur.Əsrlər gərəkdir ki,yaranmış fikirlər cəmiyyətə öyrədilsin və nəticələr görünsün.
Hegelə görə toplumun dəyişməsiylə bağlı fikirlər üç mərhələdən keçməlidir:
1.Tezis(Yaranan fikir təbliğ olunur).
2.Anti-tezis (Həmən fikirdəki nöqsanlar ortaya çıxdığına görə yeni model təsis olunur)
3.Sintez (Hər iki mərhələnin üstünlüklərində ibarət nəzəriyyə qəbul olunur)
Bu üç mərhələni iki saniyəyə qeyd etdiyimizə baxmayın,hər mərhələ ən azı bir əsrə qədər davam edir.
Əlbəttə ki,Fəlsəfə oxuğunu unutmamısansa,bu mövzuda da vahid fikir mövcüd olmayaq.Rahat olun,ən məşhur cərəyanların ikisinə(Ekzistensializm və Pragmatizm) nəzər salacayıq.
Pragmatizm ən görkəmli nümayəndələrindən olan Con Stüart Milə görə toplum da doğrula Sənin maraqlarına uyğundur.Sənin tələbini ödəyən şey doğrudur.
Ekzistensializm isə elə bir fikir ortaya qoyur ki,bunu heç bir elm özü özünə deməz?…
Fəlsəfi cərəyan olan Ekzistensialimz deyir ki,nəyinə gərəkdir Platon,Aristotel və yaxud da Hegel?
Ekzistensializmin Birinci Cahan savaşından sonra yaranması heç də təsadüfi deyil.Əlavə edirlər ki,insanlar texnikanı ancaq kütləvi qətliam üçün istifadə edirlər.Siz də (bizi deyir?) gəlib Metafizika,Tanrı,Ruh,Materiya nə bilim nələr kimə lazımdır??
Fəlsəfə öz əleyhinə olan bu cərəyanı niyə öz tarixindən silmir?? Çünki bu Tarix deyil,Fəlsəfədir.Öz əleyhinə olan şeyləri də Sənə təqdim edir ki,Özün seç.
Heç bilirSən bu cərəyanın ən məşhur nümayəndəsi kimdir…?Elə bilirSən heç tanınmamış Biridir?
Bu məktəbin ən böyük nümayəndəsi Fridirix Nitşedir.(Unutma,Fəlsəfə oxuduğunu)
Diqqət etmisinizsə,kifayət qədər cərəyanların(Emprizm,Rasionalizm,Spektizm,Pragmatizm,Ekzistensializm) barəsində mövzulara toxunmuşuq,amma heç birinin leyhinə söz deməmişik.Əgər belə etsək,Fəlsəfə olmazdı(az qalsın inandırmaq üçün and içim?)
Bu nəzəriyyələri hamı görmürdü(səbəb sadədir),çünki onlar toplumdakı dərin özüllü problemləri görmürdülər,həmçinin bunu görənidə də dəli hesab edirdilər.Sizlərə bu dönəmin ən məşhur deyimini elə Nitşenin sözləriylə ifadə edəcəm:
“Musiqini eşitməyənlər,rəqs edənləri dəli
sayar”
Fəlsəfələmək sırası Səndə:
Normaldırmı normal olmayan hər şey?
(Rəy bölməsinə qeyd etməyinizi rica edirəm)
Normal olmayan hər şey normal deyildir, amma normal olmayan hər şey anormalliq da deyildir. Bunu iki nümunə ilə əsaslandıraq:
N1- Normal bir işdə işləyib, alın təri ilə pul qazanmaq normaldır. Çünki istər vicdana, istər sosial normalara, istərsə də qanunlara görə normal olan budur. Lakin oğruluq edərək və ya başqasını qarət edərək pul qazanmaq isə həm qeyri-qanunidir, həm də normal olmayan bir şey deyil. Göstərdiyimiz nümunədə normal olmayan şey normal deyildir, əksinə anormaldır
N-2.- Bir insanda elə bacarıqlar, elə keyfiyyətlər ola bilər ki o əksər insanda olmasın. Məsələn: Bir insan şairlik yetənəyi ola bilər, müğənnilik yetənəyi ola bilər, xəttatlıq bacarığı ola bilər, rəssam ola bilər, xarakter olaraq uzaqgörənliyi ola bilər və s. bunun kimi bir çox bacarıq və keyfiyyətləri ola bilər. Sadaladığımız bu keyfiyyətlər hər kəsdə olmur. Hətta əksər insanda olmur. Bəzi insanlarda olur. Amma biz bu keyfiyyət və bacarığı olan insanlara anormal deyə bilmərik. Çünki onlarda olan bu keyfiyyətlər onların fitri istedadlarıdır. Onun üçün də normaldır.