Antraktika və Antraktida anlayışları.

Müəllif:Taleh Cəlilov

Antraktida cənub yarimkürəsində yerləşən materikdir. O cənub qütb sahəsinin mərkəzində yerləşmişdir. Materikin sahəsi 14 milyon km2 olub Atlantik , Hind və Sakit okeanlarin cənub hissələri ilə əhatələnmişdir. Materikin şərq hissəsində buz qatının qalınlığı 4500 metrə çatır. Buz qatının qalınlığına görə Antraktida yer üzünün ən hündür materikdir. Yer kürəsinin şirin su ehtiyatının 80% bu materikin səthində yerləşir. Materikdən ilin isti dövrlərində aysberqlər ayrılır. Materikin bəzi hissələrinin buzdan ayrılması kristalik süxurlardan təşkil olunmuş qayalıqların səthə çıxmasını-Antarktida vahələrini əmələ gətirir. Yer kürəsində ən aşağı tempraturu (-93,2dərəcə10 avqust 2010-cu ildə) materikdə qeydə alınmışdır.

“ Antraktika” adı yunan sözü olub “anti” – qarşı və “arktikos”- şimal sözlərindən əmələ gəlib. Yer kürəsinin şimal qütb sahəsinin – Arktikanin qarşısında yerləşən sahə deməkdir.

Antraktida materiki və sahil əraziləri daxil olmaqla cənub qütbündən 50-60 dərəcə cənub enliklərinə qədər olan bütün ərazi Antraktika adlanır. Antraktikanin sahəsi materiklə yanaşi daha geniş ərazi tutduğuna görə sahəsi 50 milyon km2-dir.