Aləmi bəzəyən Abbas həqiqətən kim idi? Farspərəst yoxsa türkçü?

Məktəb dövrlərində tarix dərsində həmişə Səfəvilər haqqda danışarkən I Şah Abbası iranpərəst,qəddar hökmdar kimi tanıdırdılar..Əslində isə belə deyil.Mərhum tarixçi Oqtay Əfəndiyev “Səfəvilər”kitabında Şah Abbasın hakimiyyətə gəldiyi dövrdən sonra dövlətin türk yox,fars dövlətinə çevrildiyini yazır.Əslində ömrünün sonlarında səhv etdiyini tələbələrinə demişdi..Amma bütün ömrünü səfəvişünaslığa həsr etmiş biri ömrünün sonunda “Bəli,men sehv etmişəm”sözünü deməyi özünə utanc bilirdi..Çox təəssüf ki, bəzi tarixçilərimiz də onun bu səhvini təkrarlayaraq Abbası tarix kitablarında səhv təqdim etmişlər.
Abbasın heç də iranpərəst olmadığını tarix özü sübut edir.Heç bir dövlətin tarixində belə hala rast gəlinməyib ki,əvvəl bir millətə məxsus olsun,sonra digərinə..Səfəvilər də elə yarandığı dövrdən sonadək türk dövləti olaraq qalır..Abbas əslində elə türkpərəst biri idi.Ona qədər vəzir vəzifəsini qeyri-türk mənşəli şəxslər idarə edirdilər.Şah Abbasdan sonra isə bu vəzifəyə türk mənşəli şəxs teyin olundu.Azərbaycan əhalisini bir ərazidən digərinə köçürtməyə qaldıqda isə o bunu Osmanlıdan müdafiə məqsədilə etmişdi..Bu dövrdə türk dili sarayın ən əsas dili olur.Hətta fars poeziyasının tənəzzül etdiyi də mənbələrdə qeyd olunur.Elə isə hansı farspərəstlikdən söhbət gedə bilər ki?!
Qəddarlığına gəldikdə..Xalqın folklorunda Şah Abbasa aid nə qədər nağıllar,məsəllər var.Xalq sevmədiyi birinə bu qədər önəm verməzdi.
Sovet tarixşünaslığına aldanıb hökmdarlarımızı sehv teqdim etməyk.Heç olmasa bizdən sonrakı nəsil yanlış məlumatlarla “maariflənməsinlər”..

Müəllif : Fəridə Həmidzadə