1919-cu il fevralın on dördündə praporşik Lütvəli bəy Vəkilov Azərbaycan süvari alayının komandirinə belə bir məlumat göndərmişdir

1919-cu il fevralın on dördündə praporşik Lütvəli bəy Vəkilov Azərbaycan süvari alayının komandirinə belə bir məlumat göndərmişdir: “Sizin nəzərinizə çatdırıram ki, 1918-ci il iyunun on səkkizində dördüncü Borçalı alayının polkovniki Tuqanov cəbhədəki döyüş xidmətlərimə görə min beş nömrəli əmrlə məni Müqəddəs Georgi xaçı ordeninin bütün dörd dərəcəsi ilə təltif olunmağa təqdim etmişdi. Və buna əsasən mənə birinci Mozdok Dağ Kazak alayı min yüz qırx altı nömrəli attestatı da verilmişdir. Orada ordenlərin hər birinin nömrəsi də yazılıb. Həmin döyüşlərdə mən dörd dəfə yaralanmışam və kontuziya olmuşam. Bunların hamısı Sizə göndərdiyim şəxsi işimdə göstərilib.” Vərəqin o biri üzündə praporşik Lütvəli bəy Vəkilovun dəstixəttilə yazılmış qeydi də var: “Mənim şücaətlərimin və təltifatlarımın cəbhədə şahidi olan rotmistr Çayevski idi. O, hazırda Hərbi Nazirliyin Baş Qərargahında baş zabit kimi xidmətdədir.”

Əlbəttə, praporşik Lütvəli bəy Vəkilovun bu məlumatı müasir oxucuya adi ərizə kimi görünə bilər. Lakin unutmaq olmaz ki, o dövrdə belə bir yüksək ordenlə zabitlər çox nadir hallarda təltif olunurdu. Qeyri-adi igidlik göstərən, müqəddəs Georgi ordeninin bütün dərəcəsinə layiq görülən oğullarımızı barınaqla saymaq olar: rotmistr Teymur bəy Novruzov, praporşik Səyad bəy Zeynalov, poruçik Osman ağa Gülməmmədov. Yüz qırx birinci səhifədə Lütvəli bəyin silahdaşı Çayevskinin Baş Qərargaha təqdimatı saxlanılır. O, yazır ki, dördüncü Borçalı süvari alayının praporşiki Lütvəli bəy Vəkilovla Birinci Dünya müharibəsinin ilk günlərindən 1918-ci ilin sentyabrınadək birgə döyüşlərdə olub. Onun bütün qəhrəmanlıqlarının canlı şahididir. Qazaxda, Lori dərəsində, Borçalıda erməni daşnaklarına qarşı döyüşlərdə, Bakı, Qarayazı və Şamxorda bolşeviklərlə vuruşlarda onun cəsur süvari kimi igidlik göstərdiyinə zəmanət verir. Belə bir igid zabitin yüksək rütbəyə layiq olduğunu tamamilə qanuni hesab edir. Rotmistr Çayevskinin Baş Qərargaha iftixarla yazdığı təqdimatı iki general məmnuniyyətlə təsdiq edib, dərkənar qoyublar: süvari diviziyaınn rəisi, generalmayor Şahzadə Əmir Kazım Qacar və qərargah rəisi general Zaxar Amaşukeli. Çox təəssüf ki, sənədlərin izi elə buradaca itir. 1890-cı il təvəllüdlü praporşik Lütvəli bəy Abbasqulu bəy oğlu Vəkilovun bundan sonra hansı rütbəyə layiq görüldüyü məlum olmur. Polkovnik Gəray bəy Vəkilovun kiçik qardaşı, praporşik Lütvəli bəy Vəkilovu Zaqafqaziya Baş Siyasi İdarəsi 1932-ci il fevralın 2-də antisovet ruhlu zabit kimi həbs edib beş illik sürgünə göndərmişdi. Minlərlə günahsız Azərbaycan zabiti kimi qırx iki yaşlı Lütvəli bəyin də ömrünün hansı həbs düşərgəsində sona yetdiyi məlum deyil.

Müəllif: Şəmistan Nəzirli