Ən güclü silah – ELM

Bu yazıda hal-hazırda Azərbaycanda, hətta deyərdim dünyada ən qlobal məsələ olan elm, elmin inkişafı və təkmilləşdirilməsindən bəhs edəcəyik. Elm həm də bir silahdır. Dünyadakı ən güclü silah. Belə bir deyim var: “Əgər hansısa ölkəni məhv etmək istəyirsənsə, ilk öncə onun elmini, xalqının savadını əlindən al”. Məhz düşmənlərimiz də tarix boyu bu deyimə, hətta belə deyək, taktikaya sadiq qalıb. Bizi hərbi cəhətdən yox, elmi cəhətdən sarsıtmaq, məhv etmək istəyiblər. Boynumuza alaq ki, bu çox düşünülmüş və ağıllı bir taktikadır. Bu taktika bizə tarix boyu tədbiq edilmişdir. Ərəb xilafəti dövründən tutmuş Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti dövrünə qədər. Hər zaman alınmasa da, çox vaxt istədiklərinə nail ola bilmişlər. Əlbət də düşmənlərin bizə qarşı belə taktika seçməsi boş yerə deyil. Çünki türk dövlətləri tarix boyu (Osmanlı və Səfəvinin süqutuna qədər) başqa dövlətlərdən hərbi, ən əsası da elmi cəhətdən üstün olmuşlar. Hətta bəzi türk dövlətlərinin kəşf elədiyi elə elmi biliklər var ki, Avropa xalqları bu biliklərə əsrlər sonra yiyələnmişlər və bu bilikləri təkmilləşdirərək bizə qarşı istifadə etmişlər.

Sizə bir sual verim. Sizin fikrinizcə, müharibənin əsas səbəbi nədir? Bəlkə də çoxunuz düşünəcəksiniz ki, onların istədikləri pul, qızıl və ərazidir. Amma xeyr. Onların əsas məqsədləri işğal etdikləri yerdən elmi bəlgələr, sənədlər oğurlamaq və onu öz düşmənlərinə qarşı istifadə etməkdir. Bunu dəlillərlə sübut da edə bilərəm. Sizcə Amerika İraqa girəndə niyə birinci bankları soymadı? Çünki onların dərdi pul deyil, bəlgədir. Onlar ilk öncə arxivlərə girdilər və onlar üçün lazım olan hər şeyi götürdülər. Başqa bir misal da çəkə bilərəm. Nə üçün müsəlmanların dini kitabının ilk əlyazması bir xristian dövlətində – Böyük Britaniya arxivində olmalıdır. Baxın, budur həqiqət.

Ümumiyyətlə, bir çox vasitələrlə biliyə yiyələnmək olar. Məncə, ən əsas vasitələr internet və kitablardır. İlk öncə internetin fayda və ziyanlarından bəhs edək. İnterneti düzgün istifadə etdikdə insan üçün çox faydalı olur. İnternet vasitəsilə hətta, kitablarda belə yazılmayan bilgilərə və maraqlı faktlara yiyələnmək olar. Amma burda bir sorun ortaya çıxır. Yanlış mənbə. Biz internetdən biliyə yiyələnə bilərik. Amma internetdə yazılan hər şey doğru deyil. Çünki ora hər bir insan (savadsızlar, təxribatçılar) bilgi yerləşdirə bilər. Məsələn, götürək “wikipedia”nı. “Wikipedia”da hər kəs istədiyini yaza bilər. Məsələn, “wikipedia”dakı Bakı haqqında yazıya fikir verək. Bu yazını yazan insanlara baxın. Gülməli gələcək, amma həqiqətdir. Beş nəfərdir. Beşi də erməni. Etibarsız mənbə deyəndə bunu nəzərdə tuturdum.

Bir qədər də kitab barədə danışaq. Çox təəssüflə qeyd edirəm ki, azyaşlıların kitaba həvəsi, marağı yoxdur. Niyə? Bu haqda irəlidə yazacam. Biz hər birimiz bilməliyik ki, kitab oxumaq insana çox xeyirlidir. Tək dərs kitabları yox. Ancaq dərs kitabları oxumaq düzgün deyil. Bədii kitablar da oxumalıyıq. Dünyada hər cür insana uyğun kitab növləri var. Baxın. Elə əsas problem də burda başlayır. Oxumurlar. Belə insanlara kitabı sevdirmək lazımdı. Məncə, biz bu işin öhdəsindən gələ bilərik. Əlbət də çalışsaq.

Azərbaycanda təhsil sisteminə bəzi dəyişikliklər edilməlidir. Mütləq. Məsələn, əsas problemlərdən biri şagirdlərin dərsdən qaçmasıdır. İsveçrədə belə bir maraqlı və bu problemi çözə biləcək bir sistem var. Ay boyunca bir dəfə də dərs buraxmayanlara dövlət tərəfindən müəyyən qədər məbləğ verilir. Bu sistemi Azərbaycanda da tədbiq etmək mümkündür.

Bəzi zamanlar təhsilə nifrət, cahillik, savadsızlıq o dərəcəyə çatmışdı ki, ailələr uşaqlarını məktəb yerinə molla yanına qoyurdular. Dahi şairimiz Mirzə Ələkbər Sabir bu problem haqda şeirində deyir:

Oğul mənimdir əgər, oxutmuram, əl çəkin!

Eyləməyin dəngəsər, oxutmuram, əl çəkin!

Uşaq mənimdir, baba, dəxli nədir sizlərə?

Kim sizi qəyyum edib hökm edəsiz bizlərə?

Yatmaran əsla belə dinə dəyər sözlərə!

Bir kərə qan, müxtəsər, oxutmuram, əl çəkin!

Eyləməyin dəngəsər, oxutmuram, əl çəkin!

Hər dəfə yanınızdan keçdiyiniz o kitablara bir şans verin. İnanın, peşman olmayacaqsınız.

Müəllif: Ziya Kazımzadə